Archifau Categori: Uncategorized

E-fwletin 20 Mehefin 2021

CHWILIO AM WEINIDOG

Mae pedair eglwys yn yr Ofalaeth y mae ein capel ni yn rhan ohoni, ac ym mis Hydref eleni, bydd ein gweinidog yn ymddeol. Mae brys felly i benderfynu ar y ffordd ymlaen, a thipyn o drafod ar ba ffurf y gall y weinidogaeth gymryd. Mae tipyn o anniddigrwydd am fod yr Henaduriaeth yn gwneud datganiadau pwysig, ond ddim yn cynnig unrhyw arweiniad clir. Chware teg iddynt hwythau, does neb mewn gwirionedd yn gwybod lle i droi, a dyw hi ddim yn debygol y gallwn ddod o hyd i weinidog yn unman beth bynnag.

Mae capeli Llanrug a Bethel yn hen adeiladau digon urddasol, ond heb eu moderneiddio. Mae capel bach Caeathro wedi ei weddnewid (diolch i gymorth gan yr Hen Gorff a’r Cyngor Sir) yn gapel a chanolfan gymunedol, ac y mae cynulleidfa fach Brynrefail yn cyfarfod mewn stafell hwylus yn adeilad braf Y Caban, ond mae amheuaeth bellach am y dyfodol. Mae Llanrug (pentre Cymreicia Cymru yn ôl y cyfrifiad) a Bethel yn ddau bentre a welodd adeiladu llawer o dai ers y 70au gan eu bod wedi eu nodi yn ‘bentrefi twf’ gan y Cyngor Sir; ni chafodd hynny fawr o effaith ar eu Cymreictod ieithyddol, ond ni chyfrannodd at dwf aelodaeth y capeli chwaith, ond mi gafodd effaith drwy ddenu teuluoedd o bentrefi llai fel Brynrefail a Chaeathro.

Mae ymddeoliad y gweinidog wedi arwain at drafodaeth ddiddorol ynglŷn â natur a ffyniant y capeli hyn i’r dyfodol, ac y mae rhywun yn dechrau gweld llygedyn o obaith y cawn ein gorfodi gan yr amgylchiadau i feddwl o ddifri am ffurf a phatrwm ein hoedfaon. Un cwestiwn sy’n cael ei ofyn yn amlach yw “oes angen pregethwyr?”, ac oni fyddai’n well inni drefnu ac arwain oedfaon ein hunain?

Gwell byth, mae awgrym yn dod o gyfeiriad rhai sy’n gweithio i’r Henaduriaeth, y gellid cyflogi gweithwyr i hybu’r math yma o ddatblygiad, ac i annog ac hyfforddi aelodau i arwain a threfnu oedfa ac addoliad. Ac ym Mhenygroes gerllaw, mae Karen Owen yn frwd dros greu math newydd o weinidogaeth ardal, gan gyfuno cynulleidfaoedd Soar yr Annibynwyr a Chapel y Groes yr Hen Gorff. Ac er fod yna beth rhygnu dannedd wedi bod o du’r Henaduriaeth, does neb wedi ymddiswyddo mewn protest hyd y gwn i.

At hyn dwi’n dod: mae’r argyfwng sydd ar ein gwarthaf yn mynd i wneud un o ddau beth. Naill ai achosi ergyd farwol i’r hyn sy’n weddill o’n capeli anghydffurfiol, neu’n gorfodi ni i weld ein capeli – a’n Cristnogaeth -mewn golau newydd, a’n gorfodi i ffurf ar wasanaethau mwy creadigol, mwy perthnasol a mwy atyniadol. Dyw Iesu Grist ddim am inni aros yn ein hunfan a chwyno a gweld bai – mae’n disgwyl inni gydio yn yr awenau a bwrw iddi gydag asbri a hwyl, a throi’r dechnoleg newydd a phob dyfais arall i’n helpu i ledaenu gair Duw drwy ein cymdeithas, a gwneud Cristnogaeth yn rym go iawn yn ein gwlad.

Reinhold Niebuhr

Reinhold Niebuhr

Ar 1 Mehefin 1971, hanner can mlynedd yn ôl, bu farw Reinhold Niebuhr yn 78 oed.

 

Ef oedd un o ddiwinyddion a phregethwyr enwocaf America yn ei ddydd, ond erbyn hyn anaml y clywir ei enw hyd yn oed. Ond, fel pob llais proffwydol, mae neges Niebuhr yn oesol ac mae’n werth nodi fod Barak Obama, yn ei gyfrol A promised land, yn sôn am baratoi ei anerchiad ar gyfer derbyn Gwobr Heddwch Nobel yn Oslo (2009) ac yn dweud ei fod wedi troi at weithiau Reinhold Niebuhr a Gandhi am ysbrydoliaeth. Mae wedi galw’r bennod honno yn ei gyfrol yn ‘The world as it is’, sy’n ddyfyniad o weddi enwog gan Reinhold Niebuhr.

O’r un gyfrol ar hugain a ysgrifennodd Niebuhr, y rhai pwysicaf – a ddarllenwyd yn eang yn ystod y cyfnod rhwng pedwardegau a chwedegau’r ganrif ddiwethaf – oedd Moral man and immoral society (1932) a Nature and destiny of man (dwy gyfrol, 1941–3 ).

Nid ysgrif o deyrnged i gyfraniad Niebuhr yw hon, ond cyfle i gynnwys dau ddyfyniad o’i waith ac i gyfeirio at un cyfnod arbennig yn ei fywyd.

Dyfyniad 1 – Gweddi gan Reinhold Niebhur

 Mae’r weddi yn un enwog ac yn dechrau â’r geiriau ‘Lord, give us the serenity to accept the things we cannot change’. Yn y cyfieithiadau sydd i’w cael yn Gymraeg, mae’r gair ‘serenedd’ wedi cael ei ddefnyddio’n gyson, ac er nad yw’n air a ddefnyddiwn yn aml, fe’i cysylltir erbyn hyn â’r weddi. Ond ychydig sy’n gwybod am awdur y weddi ac anaml iawn y mae’r weddi’n cael ei dyfynnu yn llawn:

Arglwydd, rho i ni’r serenedd
i dderbyn y pethau na ellir eu newid;
y dewrder i newid y pethau y dylid eu newid –
a’r doethineb i fedru gwahaniaethu rhyngddynt.

Gad i ni fyw un dydd ar y tro
a mwynhau pob munud o’r dydd,
gan dderbyn y rhwystrau ar y ffordd i heddwch
ac wynebu, fel Iesu,
y byd fel ag y mae,
nid fel yr ydym ni am iddo fod,
gan ymddiried y byddi Di
yn gwneud popeth fel y dylai fod
os ufuddhawn i’th ewyllys,
fel y byddwn yn weddol hapus ein byd
ac yn fythol lawen yn Dy dragwyddol fyd Di.

 Cafodd Reinhold ei eni yn Wright City, Missouri, lle roedd ei dad yn weinidog ar gynulleidfa fechan o Almaenwyr alltud. Yn 1915, yn dilyn addysg academaidd ddisglair, cafodd Reinhold ei anfon gan Genhadaeth Efengylaidd Almaenig i fod yn weinidog ar Eglwys Efengylaidd Bethel yn Detroit, Michigan. Pan ddechreuodd yno, 66 oedd nifer aelodaeth yr eglwys. Pan adawodd Detroit yn 1928, roedd yno 700 o aelodau. Beth, tybed, oedd yn egluro’r cynnydd?

Roedd Detroit yn ddinas oedd yn tyfu’n gyflym oherwydd y twf diwydiannol, a thwf y diwydiant moduron yn arbennig, gan ddenu mewnfudwyr du a gwyn o’r De yn ogystal â rhai Iddewig a Chatholig. Daeth yn bedwaredd ddinas fwyaf yn America. Ond daeth hefyd yn ganolfan bwysig i’r Ku Klux Klan (yr oedd cynifer ag 20,000 yno yn ystod cyfnod Niebuhr) a daeth yn ddinas o wrthdaro hiliol a chymdeithasol.

Roedd Niebuhr yn ymwybodol o amodau gwaith a chyflogau’r gweithwyr, oedd yn gweithio oriau maith fel y gallai Henry Ford ymelwa ar yr hyn a ystyriai Niebuhr yn ecsbloetio’r tlawd. Ar un achlysur dinesig yn ei eglwys, beirniadodd Henry Ford, ac yntau yn y gynulleidfa. Roedd y cyfalafwyr yn barod iawn i roi cynghorion i’w gweithwyr sut i fod yn ddarbodus ag arian a pheidio â’i wastraffu ar alcohol neu foethau. Cyhuddodd Niebuhr Ford o ragrith ac o bechod oherwydd amgylchiadau gwaith truenus, oriau meithion a chyflog isel y gweithwyr. Aeth y gweinidog mor bell â rhoi lle i arweinwyr yr undebau llafur i ymgyrchu dros y gweithwyr o’r pulpud. Nid oedd yn fodlon i’r eglwys leol fod yn dawel. Wedi’r cyfan, meddai, cyfiawnder ar waith yw cariad yn Detroit. Os nad yw’n gyfiawnder, nid yw’n ddim.

O ystyried trychineb y Rhyfel Byd Cyntaf, o gofio’r dirwasgiad yn y 30au a bod y rhan fwyaf o’r bobl gyffredin yn byw mewn tlodi, daeth yn amlwg i Niebuhr nad oedd gan y Gristnogaeth a goleddai ef – Cristnogaeth lipa, ryddfrydol, gyfforddus, barchus – ddim i’w gynnig i fyd oedd yn dyheu am newyddion da o obaith. Y tristwch mawr oedd fod y Gristnogaeth a’r eglwys honno’n adlewyrchu rhyddfrydiaeth dawel a hawdd arweinwyr gwleidyddol a Christnogol. Roedd Karl Barth yn cyflwyno’r un neges yn yr Almaen, a does ryfedd fod neges Niebuhr yn America a Barth yn Ewrop yn cael ei galw’n ‘ddiwinyddiaeth argyfwng’.

Dyfyniad 2 – Teyrnas Dduw ar y ddaear

A dyma ddod at yr ail ddyfyniad, nad yw mor adnabyddus â’r dyfyniad cyntaf ond sydd, efallai, yn bwysicach o gofio cyfraniad Reinhold Niebuhr. Mae ail hanner y dyfyniad yn yr iaith wreiddiol er mwyn i rym y geiriau a her y neges gael eu clywed.

Daw’r geiriau o’i gyfrol The Kingdom of God in America (1957). Fe fydd rhan o’r dyfyniad yn gyfarwydd i’r rhai hŷn ohonom a ddarllenodd rai o gyfrolau Niebuhr ac o gofio hanes yr eglwys a’i diwinyddiaeth yn y cyfnod hwnnw.

Yr oedd rhyw syniad rhamantaidd o Deyrnas Dduw ar y ddaear, ond teyrnas ydoedd heb argyfwng na thristwch nac aberth na cholled na chroes nac atgyfodiad. Yr oedd moeseg y deyrnas honno yn cyfuno a chymodi diddordebau a buddiannau cymdeithas â’r hyn fyddai orau i’r unigolyn. Ond mewn gwleidyddiaeth ac economeg yr oedd yn anwybyddu rhaniadau cenedlaethol a dosbarth, gan weld dim ond rhyw undod arwynebol gan anwybyddu’r ecsbloetio a’r haerllugrwydd moesol.

In religion it reconciled God and man by deifying the latter and humanising the former … Christ the Redeemer became Jesus the Teacher or the spiritual genius in whom the religious capacities of mankind were fully developed … Evolution, growth,development, the culture of religious life, the nurture of kindly sentiments, the extension of humanitarian ideals, and the progress of civilation took the place of the Christian revolution. A God without wrath brought men without sin into a kingdom without judgement through the ministration of a Christ without a cross.

Dylid pwysleisio mai beirniadaeth gweinidog proffwydol ar arweinwyr gwleidyddol ac eglwysig ei ddydd oedd neges Niebuhr yn ei bulpud yn Deroit ac yn nes ymlaen yn ei lyfrau, ‘yng nghanol y byd fel ag y mae’. Fel Eseia yn Jerwsalem. Y Gristnogaeth ryddfrydol, ddiogel, bietistaidd a gadwai’n glir o’r hyn ‘a ddywed yr Arglwydd’. Cristnogaeth hawdd, ddigynnwrf, lugoer a’i dehongliad a’i thystiolaeth o’i ffydd yn annheilwng o Iesu.

Mae angen cofio cyfraniad Niebuhr heddiw – ac nid yw’r erthygl hon yn ddim mwy na chyfeiriad at ran yn unig o’i waith a’i fywyd.

Mae’r eglwysi traddodiadol/enwadol (er yn effro i gyfrifoldebau elusennol ac yn barod eu cyfraniad fel erioed) yn parhau yn y meddwl rhyddfrydol yr oedd Niebuhr yn ei feirniadu. Naill ai ni allant – neu nid ydynt – yn mynd i’r afael ag argyfwng gwleidyddol ac ysbrydol ein hoes, boed hynny’n argyfwng cymunedol y gymdeithas Gymraeg, neu maent yn dewis ymwrthod â’r byd-olwg sy’n gwbwl angenrheidiol yn yr 21ain ganrif. Hyd yn oed yn yr argyfwng, gwarchodol a thraddodiadol i’r eithaf yw’r Gristnogaeth ryddfrydol hon.

Mae’r eglwysi a’r Cristnogion sy’n arddel y label Efengylaidd / Beiblaidd / Uniongred yn credu mai afiechyd personol yw pechod ac mai trwy achub yr unigolyn y mae achub y byd. (Rhaid cofio bod ‘eglwysi efengylaidd’ America ar chwâl erbyn hyn ac yn newid mewn rhannau eraill o’r byd – dylanwad Niebuhr o’r diwedd, efallai?) Er mwyn gallu newid y byd, roedd Niebuhr yn credu bod angen wynebu pechod strwythurol a gwleidyddol, a chamddarllen y Beibl yw peidio â gwybod hynny. Anfon ei fab i ‘achub y byd’ a wnaeth Duw, ac er bod angen dathlu am ‘bob pechadur sy’n edifarhau’, mae gan Duw a’i eglwys waith pwyiscach i’w wneud na chyfrif y cadwedig.

Galwad i radicaliaeth Iesu sy’n boenus o bersonol, yn anghyfforddus o ysgrythurol ac yn aberthol o ymrwymiad i Deyrnas Dduw ar y ddaear – dyna oedd galwad Niebuhr yn ei ddydd. Nid rhyw iwtopia o deyrnas a ddaw yw’r deyrnas honno, ond Duw ar waith yn y ‘byd fel ag y mae’. Mae ei ddilynwyr mor radical ag Iesu yn eu hagwedd tuag at y grymoedd sy’n teyrnasu, mor radical ag Iesu yn eu darllen o’r ysgrythur, ac mor radical ag Iesu yn eu hymrwymiad i ewyllys Duw ar gyfer ei fyd.

Beth yw bod yn Gristion ac yn eglwys radical heddiw? Dyna gwestiwn Niebuhr i ni.

A dyna pam ei bod yn werth cofio’i farwolaeth 50 mlynedd yn ôl.

Mae cyfrol E. R. Lloyd-Jones, Niebuhr, yng nghyfres Y Meddwl Modern (1989) yn cynnig dadansoddiad manwl, clir a byr o fywyd a gwaith Reinhold Niebuhr. Mae ei bennod olaf, ‘Gwerthfawrogiad a Beirniadaeth’ yn edrych yn feirniadol ar ei gyfraniad dan y penawdau: Cristnogaeth Berthnasol, Y Syniad o Ddyn, Crefydd a Gwleidyddiaeth, Heddwch a Rhyfel.

PLlJ

 

 

 

E-fwletin 25 Ebrill, 2021

Codi Pontydd

Mae Jo Teffnell yn enghraifft o rywun sydd wedi dangos dewrder a gras. Roedd ei thad, Syr Anthony Berry, yr Aelod Seneddol Torïaidd, yn un o bump a gafodd eu lladd gan Patrick Magee yn Brighton yn ystod cynhadledd y Torïaid ar 12 Hydref 1984. Fe benderfynodd Jo Tuffnell gysylltu gyda Patrick Magee, a gafodd 8 dedfryd am oes am y weithred, ond a ddaeth allan o’r carchar ar ôl 13 blynedd. Roedd hi’n awyddus i ddeall y person a gyflawnodd y weithred erchyll trwy godi pont. Bu’r cyfarfod cyntaf yn un hynod o bwerus a thrydanol. Ond fe roddodd Jo ei meddyliau ar ffurf cerdd. Roedd hi’n byw ym Mhorthmadog ar y pryd.

Ymdrech yw’r isod i gyfieithu cerdd Jo Tuffnell: 

   Mae’n bosibl codi pontydd

Mae tanau yn rhuo yn fy nghalon,
Mae’r gwres yn iachau’r boen,
mae’n bosibl codi pontydd.

fel bod dynol
gwrandawaf ar dy ddioddefaint.
cynigiaist i mi dy stori,
poen rhyfel,
dysgaf
mae’n bosibl codi pontydd

dywedwyd wrthyf ti yw fy ngelyn
bydd yn hogan dda,
siarada ein geiriau ni yn unig,
ac yna cyfarfûm â thi,
mae`n bosibl codi pontydd


mae’r gwirionedd yn fwy pwysig,
mi a siaradaf yn hyf dros iachâd y byd,
bydd wrol,
bydd ysbrydol,
nid i mi gêm y llwyth,
mae`n bosibl codi pontydd.

â gwisgoedd rhagfarn yn awr wedi eu diosg
wrth i mi ymagor i ti,
gadael yn noeth fy enaid
a all eich caru chwi oll,
mae’n bosibl codi pontydd.

gyda llygaid gwybod
symudaf oddi wrth ni a nhw,
diflanna ein gwahaniaethau,
erys undeb dynoliaeth,
mae`n bosibl codi pontydd.

geill dy feibion fod yn eiddo i mi,
a gallwn innau fod yn frawd i ti
yn plannu’r bom a laddodd y bachgen bach,
mae’n bosibl codi pontydd.

ac yn awr safaf yn unig 
gyda thi a laddodd fy Nhad,
mae lle y tu mewn i mi sydd yn gwybod
i ti weithredu dy wirionedd di
herio anghyfiawnder a gorthrwm,
‘roedd fy Nhad yn y ffordd,
mae`n bosibl codi pontydd.

`rwy’n colli fy Nhad,
a `rwy’n wylo am y taid na all fy ngenethod ei adnabod,
dagrau galar dros bawb a ddioddefodd,
`rydym yn un yn ein colled, yn ein poen,
mae’n bosibl codi pontydd.

weithiau teimlaf fod fy nghalon yn iachau 
fel y mae Iwerddon yn iachau,
‘rwyn gofidio am y dioddefaint a achoswyd gan fy llwyth,
'rwy’n cydnabod eich ymgyrch,
mae`n bosibl codi pontydd.

llosga fy nghalon dros heddwch, cyfiawnder 
a chydraddoldeb i bawb
yr angerdd o wybod
mae`n bosibl codi pontydd.

E-fwletin 24 Ionawr, 2021

Wel am wythnos!

‘Wythnos Weddi am Undod Cristnogol’, Wythnos Cofio Martin Luther King, Wythnos Sefydlu Arlywydd newydd America, Wythnos ffarwelio â Mr Trump a’r wythnos pryd y gorffennwyd y ‘gacen gwyliau’ (Nadolig i chi Ddeheuwyr)! Mae’n siŵr fod yna lawer i beth arall wedi digwydd rhwng yr eilfed ar bymtheg o Ionawr a’r trydydd ar hugain ond dyna fydd yn aros yn y cof. Er bod briwsionyn olaf cacen Nadolig yn destun siom i rywun sydd â dant melys ac yn symbolaidd, syml yn arwyddo bod ‘Gŵyl y Geni’ a’i fendithion drosodd unwaith eto, digwyddiad Ionawr yr 20fed fydd yn aros yn y cof.

Tydw i ddim yn wleidydd ac felly haerllugrwydd o’r mwyaf fyddai ceisio dadansoddi mewn manylder yr hyn ddigwyddodd yn Washington ac eto naturiol ydi bod rhywun yn cyfeirio at un neu ddau o bethau cyffredin, amlwg oedd yn rhan o’r seremoni honno a dim yn fwy na’r ymdeimlad o ryddhad. Mi ‘roedd hynny’n amlwg yn holl awyrgylch y digwyddiad, yn eiriau ac ystum a phwyslais, a’r ymdeimlad yna o ddechrau newydd gyda’i obaith a’i ryddid a’r ffarwel hir-ddisgwyliedig i bedair blynedd o lywodraethu oedd ar adegau yn hynod o anghredadwy a swreal. Wrth i ‘Airforce 1’ yn symbolaidd godi ei hadenydd i gerddoriaeth a geiriau awgrymog Frank Sinatra, ‘I did it my way!’, fe symudwyd ymlaen i seremoni urddasol a theimladwy, ac i bennod newydd.

Ymhlith holl elfennau’r seremoni honno, yn draddodiadol ac yn newydd fe fyddai’n wir dweud y bydd cyfraniad un yn aros yn y cof am amser, sef Amanda Gorman, merch ddwy ar hugain oed o Galiffornia, ‘Bardd Laureate’ yr Ieuenctid’, a’i cherdd sy’n dwyn y teitl ‘Y Bryn a Ddringwn’. Nid dyma’r lle i ddadansoddi’r gerdd honno, cerdd yn ôl Amanda ddaeth iddi’n rhwydd; ceisiwch gopi, Digon ydi nodi’r agoriad a’r diweddglo 

“When day comes, we ask ourselves where we can find light in this never-ending 
shade?’...

We will rebuild, reconcile and recover in every known nook of our nation, in every 
corner called our country our people diverse and beautiful will emerge battered 
and beautiful. When day comes, we step out of the shade aflame and unafraid. 
The new dawn blooms as we free it. For there is always light. If only we’re brave 
enough to see it. If only we’re brave enough to be it’.

Mae Ionawr y seithfed ar hugain yn cael ei ddynodi yn ‘Ddiwrnod Cofio’r Holocost’, cyfle i gofio am y chwe miliwn o Iddewon a lofruddiwyd yn ystod yr Ail Ryfel Byd ond hefyd realiti hil-laddiad; Darfur, Ruanda, Myanmar, Tseina i enwi ond ychydig. Thema’r diwrnod y flwyddyn yma ydi ‘Byddwch yn Oleuni yn y Tywyllwch’ ac fel is-themau fe geir y canlynol –

   (i)  Y mae tywyllwch yn ‘tynnu i mewn’ - tywyllwch ystumio a chasineb
  (ii)  Goleuni yng nghanol tywyllwch - yn llewyrchu i mewn i’r tywyllwch
 (iii)  Tywyllwch heddiw - hiliaeth a rhagfarn
 (iv) Bod yn oleuni yn y tywyllwch - ein cyfrifoldeb i fod yn oleuni

"For there is always light.  If only we’re brave enough to see it."

Gwahoddiad a her Amanda Gorman a her a chyfrifoldeb ein ffydd.  Ewch i wefan ‘Diwrnod Cofio’r Holocost’, darllenwch a myfyriwch.

Fe gaiff yr Iesu’r gair olaf – “Myfi yw goleuni’r byd…..Chwi yw goleuni’r byd’.

E-fwletin 17 Ionawr, 2021

Daw e-fwletin yr wythnos hon gan awdur o Washington DC.

Cwestiynau mewn argyfwng.

Mae ein hwyrion wrth eu boddau yn chwarae’r gêm “Cwestiynau”. Yr unig reol ydi fod rhaid i bob brawddeg mewn sgwrs fod yn gwestiwn.  Erbyn hyn mae “pam ddylwn i ateb ?” yn un o’r atebion mwyaf poblogaidd!

Yn ystod cyfnod Cofid, ac yn arbennig yn dilyn Brexit, ac yn fwy diweddar byth,  beth ddigwyddodd yn y Capitol yn Washington DC wythnos yn ôl, mae yna gwestiynau diri wedi bod yn troi a throi yn fy mhen.  Mae’n siŵr fod yr un peth yn wir amdanoch chi hefyd.   Beth ar wyneb y ddaear sydd wedi digwydd i ni? Pam na welsom ni hyn yn dod? Beth sydd o’i le ar bobl? Pam na wnaeth yr arweinwyr wneud y penderfyniadau i  amddiffyn y bobl rhag y clefyd yma? Brexit? Yr Arlywydd yma? Y rhai oedd yn gwrthryfela yn DC?  A oes rhaid maddau iddyn nhw? Beth ydi ystyr maddeuant yn y cyswllt yma? Wnes i wneud digon i fynegi fy marn? I wrthwynebu? I sefyll dros gyfiawnder? Mae yn siŵr fod gennych chithau lu o gwestiynau hefyd.

Does dim ateb digonol i ddim un o’r cwestiynau yma, ond mae’r broses o drio eu hateb wedi bod yn werthfawr ac yn bwysig i mi.  Rydw i wedi sylweddoli mor bwysig ydi trio deall pwy ydw i, mewn modd na fu raid i mi wynebu o’r blaen. A pha fath o berson hoffwn i fod?  Sut mae fy ffydd i yn dylanwadu arnaf, yn fy arwain?

Cyn i mi allu ateb y cwestiwn pam na wnaeth pobl eraill chwarae eu rhan rydw i wedi gorfod gofyn i mi  fy hun- be’ wnes i? Wnes i fynegi fy marn yn glir?  Wnes i ddigon? Allwn i fod wedi gwneud mwy? Neu oeddwn i yn un o’r bobl oedd yn iste ar yr ymylon, yn gwylio, ac o gadair gyfforddus yn twt-twtian?

Beth ydi maddeuant? A ydi hi yn bosib/iawn/ maddau os  nad oes cyffesu bai hefyd ? Pa feiau ddylwn i eu cyffesu? Oes yna amodau i faddeuant? Sut mae gwlad yn maddau? Beth fyddai Iesu Grist yn ei wneud yn y sefyllfa?  Beth mae o yn wneud? Ble welais ei neges yn fyw? Beth ydw i yn ei wneud yn ei enw?

Wrth bendroni’r holl gwestiynau daeth y Bregeth ar y Mynydd i’m hymwybod droeon i’m hatgoffa o rai a chanllawiau sylfaenol fy ffydd “Gwyn eu byd y rhai addfwyn…. Gwyn eu byd y rhai sydd arnynt newyn a syched am gyfiawnder… Gwyn eu byd y rhai trugarog, y pur o galon, y tangnefeddwyr….”

E-fwletin 3 Ionawr, 2021

Anghofio

Yng nghanol yr holl ganmol ar fanteision Zoom – canmol haeddiannol – a’r honiad bod mwy yn ‘addoli ar Zoom’ nag oedd yn addoli yn ein heglwysi o Sul i Sul, ni fu hanner digon o sylw i agwedd arall ar y manteision.

Roeddwn wedi cofrestru i ymuno mewn gwasanaeth yng Nghanolfan Sabeel yn Jerwsalem am 4.00 o’r gloch ddydd Sadwrn, Rhagfyr 19eg. Yn gynharach yn yr Adfent roeddwn wedi bod yn addoli yn Washington ac yn Genefa, ond roedd cael cyd-addoli mewn canolfan Gristnogol a sefydlwyd i fod yn gyfrwng cymod, yn hyrwyddo cyfiawnder ac yn dystiolaeth i’r ffydd Gristnogol yn gyffrous a grymus, ac yn dod o lygad y ffynnon.

Gan wybod fod ein dathliadau Nadolig  yn cynnwys mwy na digon o actio mynd yn ôl i ‘ddyddiau Herod Frenin’ roeddwn yn edrych ymlaen at gael addoli gyda’r Cristnogion sydd heddiw yng nghanol gwlad ranedig lle mae grymoedd militaraidd  a gwleidyddol yn rheoli ac yn gormesu.

Roedd y gwasanaeth yn cael ei arwain gan Munther Isaac (Palestiniad a gweinidog Lutheraidd ym Methlehem), Michel Sabbah, Patriarch Jerwsalem 1987-2008 (y Palestiniad cyntaf erioed yn Batriarch y ddinas) a Yousef Alkhouri, Eglwys Uniongred Groeg (yn byw ym Methlehem ac yn un o sylfaenwyr ‘Christ at the Chekpoint.’) Roedd rhai eraill hefyd yn cynnwys y pregethwr, sef Naim Ateek, sylfaenydd Sabeel ac un sydd yn parhau i arwain yno ac yn un o Ddiwinyddion Rhyddhad mwyaf a phwysicaf yr eglwys Gristnogol. Ond nid yw ei enw yn golygu dim i’r mwyafrif o Gristnogion y Gorllewin.

Yn Sabeel mae byw’r efengyl yn un â rhannu a dehongli’r efengyl ar lawr gwlad ranedig. Roeddwn wedi edrych ymlaen yn fawr iawn i addoli yn Sabeel.

Ond  fe anghofiais.

Roeddwn ers misoedd wedi bod yn mynd o Zoom i Zoom i wasanaethau gyda ffrindiau a chydnabod, tebyg at debyg, ac yn teimlo weithiau fy mod yn Zoomoholig. Ond pan ddaeth gwasanaeth fyddai yn ehangu a dyfnhau addoliad ac yn gwneud ‘a drigodd yn ein plith ni’ yn gyfoes ac oesol – anghofiais ym mhrysurdeb paratoadau Nadolig, ac efallai mai un eglurhad am anghofio (er cywilydd) oedd mai pnawn Sadwrn oedd Rhagfyr 19eg.

Ond dyna rodd fwyaf Zoom i ni. Nid rhywbeth dros dro, ond cyfrwng i ddathlu ein bod erbyn hyn yn eglwys fyd-eang. A phechod yw anghofio hynny. Anfonais neges yn ymddiheuro na wnes ymuno (heb ddweud mai anghofio oedd y rheswm) a daeth ateb yn ôl o Sabeel gyda llun a neges annisgwyl.

O Sabeel, yr un llun ar gyfer y Nadolig a Blwyddyn Newydd.

Neges oedd hi gan Gristnogion yn poeni am y sefyllfa o ormes a thrais; gan Balestiniaid oedd yn perthyn i genedlaethau o ffoaduriaid ac yn parhau i fyw mewn tlodi dychrynllyd; a’r cyfan yn gyfarchiad dechrau blwyddyn i rai ohonynt a fydd yn dathlu Nadolig ar Ionawr 6. Neges fer oedd hi gyda llun llawen o arweinwyr a gwirfoddolwyr Sabeel yn anfon cyfarchion atom ni. Eu gobaith yw y bydd eu hymrwymiad a’u gobaith hwy yn ein hysbrydoli a’n cynnal ni yn 2021.

Blwyddyn newydd dda i ni i gyd gan hyderu na fydd argyfwng y Palestiniaid a’r Israeliaid, na’r Cofid chwaith, yn ein hamddifadu o obaith Teyrnas Crist.

E-fwletin 18 Hydref 2020

Mynd am dro

“Pwy a all gael digon o syllu ar ei ogoniant ef?” (Ecclesiasticus 42:25)

Dwi ‘di bod yn cerdded ar hyd heolydd a feidiroedd fy milltir sgwâr ers misoedd lawer erbyn hyn. Dwi’n hoff o gerdded ond pe bai rhywun wedi dweud wrtha i cyn y cau mawr y byddwn yn mwynhau cerdded mewn cylchoedd o fewn tafliad carreg i’r tŷ oherwydd cyfyngiadau COVID 19 byddwn wedi ei wfftio. Ond os am ymarfer corff ac awyr iach doedd ‘da fi ddim dewis.

Weithiau mae cael eich gorfodi i newid yn beth da. Doedd dim hawl neidio yn y car a gyrru am filltiroedd lawer i’r traeth neu’r mynydd agosaf er mwyn cael mwynhau’r golygfeydd. Doedd dim modd stopio am ddisied mewn caffi ar y ffordd adref. Boed law neu hindda byddwn yn camu o’r tŷ a gydag amser fe ddes i fwynhau’r arlwy rhyfeddol oedd i’w weld ym môn y cloddiau.

Fe sylwais ar hen furddun oedd wedi ei gwato gan ddinad ac iorwg, fe ddes i werthfawrogi crefftwaith y gwerinwyr a gododd y cloddiau cywrain ac fe ddechreuais oedi a syllu ar risgl hen dderwen ger croes Geltaidd ar ben feidr fferm gyfagos. Sylwais fod pistyll  yn codi nid nepell o’r tŷ pan oedd hi’n bwrw glaw’n drwm. Yn olaf, fe ddechreuais ddysgu enwau rhai o’r blodau a’r creaduriaid des i ar eu traws – Sawdl y Fuwch, Garlleg yr Arth, Llysiau’r Drindod, Llygad Llo Mawr, Llin y Tylwyth Teg, Boneddiges y Wig, Glöyn Trilliw Bach a Brith y Coed.

Bu rhaid newid y drefn ar ddydd Sul. Dim cwrdd am 10.30 ‘pronto’. Dim ishte’n y sedd arferol, gweddi, codi, emyn, ishte, gweddi, codi, emyn, darlleniad, casgliad, codi, emyn, pregeth, codi, emyn, gweddi, getre! Da’th hi’n drefn newydd ar y Sul. Codi’n weddol, boed law neu hindda a mas am dro ‘da’ r ci, gan wledda ar arlwy rhyfeddol Duw ym môn y clawdd. Cyrraedd getre, matryd os oedd y dillad yn stegetsh, dished o de. Yna, ishte lawr a mwynhau oedfa neu gyfraniad dros y we neu ar y teledu.

Wedi fy ysgogi gan ambell i gyflwyniad gallwn droi at fy Meibl a darllen ymhellach gan ddilyn trywydd y cyfraniadau lu oedd yn cyrraedd y ‘rwm ffrynt’ o bob rhan o Gymru. Roedd cynifer o negeseuon arbennig ac amrywiol – fel y blodau a’r pili pala ym môn y clawdd – gan aelodau o deulu’r ffydd. Roedd yn chwa o awyr iach o wybod bod cynifer am rannu o’u ffydd a’u profiad a thrwy hynny fy nghysuro a’m herio.

O fedru rhannu neges y Gwaredwr gyda chyd Gristnogion Cymru benbaladr codwyd fy ysbryd a bu’n fodd i fy nghynorthwyo i gadw persbectif, cadw’r ofnau draw a lleddfu’r gofid am deulu a gwaith. Dyna beth yw hanfod ffydd – cynnig gobaith am y presennol a’r dyfodol, cynnig cynhaliaeth a phwrpas pan all pethau bod yn ddiflas a rhyfeddu a chanmol pan ma’ popeth yn iawn. Yn ystod y ‘clo mawr’ fe wnaeth Duw fy nghynorthwyo i ryfeddu ar Ei greadigaeth trwy fy arwain ar hyd heolydd a feidiroedd fy milltir sgwâr a chynigiodd gyfle i fi gael rhannu o’i air anhygoel o gludwch fy nghartref.

Yn ddiweddar, fe ail ddechreuodd gwasanaethau’r capel. Rhyfedd o deimlad oedd cerdded nôl drwy’r drysau mawr i horest o adeilad Fictorianaidd. Roedd pawb ar wasgar ac yn syllu ar ei gilydd o bellter. Braf oedd cael cwrdd â chydnabod a chael gwrando ar y Gair, ond mae fy Sul wedi newid. Mae’n rhyfedd fel mae Duw yn gweithio. Wedi dychwelyd o’r oedfa, er gwaetha’r glaw a’r gwynt, rhaid oedd mynd am dro.

Cyfarchion caredig

Cristnogaeth 21

www.cristnogaeth21.cymru

 

Cofiwch ein bod yn dal i wahodd cyfraniadau ariannol tuag at yr Apêl i hyrwyddo gwaith Cristnogaeth 21. Hyd yn hyn, rydym wedi codi’n agos at £2,000 ond mae angen rhagor i gynnal y wefan a sicrhau parhad y llwyfan i drafodaeth agored a blaengar ar Gristnogaeth gyfoes. Mae’r manylion ar sut i gyfrannu ar gael ar y wefan. Diolch yn fawr.

 

Gair o’r Unol Daleithiau

Gair o’r Unol Daleithiau 

Heb os nac oni bai, dyma’r cyfnod anoddaf yn fy mywyd i: Covid, gorllewin yr Unol Daleithiau’n llosgi a’r aer yn afiach i’w anadlu ac yn amhosibl gweld drwyddo mewn mannau, celwyddgi yn arlywydd, a chelwydd yn cael ei hybu ym mhob man, gwyddoniaeth yn cael ei hanwybyddu, cwestiynau mawr am yr etholiad a dyfodol democratiaeth ym mhob man. Heb sôn am hiliaeth, yr heddlu’n cam-drin pobl liw, plant yn dal i gael eu cadw mewn caets, diweithdra, addysg …

Yn wyneb hyn i gyd, mae’r capel rydw i’n aelod ohono yn dal ei dir: tydi maint y gynulleidfa ddim wedi lleihau, na maint y casgliad chwaith, er ein bod wedi bod yn cyfarfod drwy Zoom ers canol mis Mawrth. 

Mae rhyw ddwsin ohonom yn cyfarfod ar fore Sul am astudiaeth Feiblaidd ar ôl y gwasanaeth; ia, dwy awr a hanner o Zoom ar fore Sul! Rydan ni wrthi’n ymgodymu â’r proffwyd Jeremeia ar hyn o bryd. Ddoe fe drodd y sgwrsio at beth ydi’r eglwys, addoli a pham rydan ni wedi dod yn gymuned glòs yn y cyfnod yma. Dyma grynodeb o rai o’r sylwadau:

  • Mae’r gwasanaethau wedi cadw at y patrwm arferol gan mwyaf, gan gynnwys rhannu ‘tangnefedd Duw fo gyda chi’ am ychydig funudau swnllyd.
  • Mae’r “sgwrs” ar Zoom yn lle i rannu pynciau gweddi – personol a byd-eang.
  • Cawn brofi pob math o gerddoriaeth wahanol – trwy wylio YouTube efo’n gilydd!
  • Rydym yn gweld wynebau ein gilydd.
  • Mae’r ystafell Zoom ar agor hanner awr cyn i’r gwasanaeth ddechrau er mwyn sgwrsio.
  • Nid perffeithrwydd technolegol yw’r peth pwysicaf!
  • Mae’r pregethau wedi eu seilio’n gadarn ar y Beibl a diwinyddiaeth ac yn ymateb i anghenion ymarferol heddiw, ac yn rhoi sialens i ni.
  • Man cychwyn ydi’r gwasanaeth a’r astudiaeth er mwyn i ni allu cario ymlaen drwy’r wythnos i ymateb yn ymarferol i ofynion bywyd mewn amser mor anodd. Nid cyfarfod i addoli er mwyn addoli ydi’r pwrpas; cyfarfod i addoli er mwyn i ni allu byw neges cariad a chyfiawnder ydan ni. 

Aethom ymlaen i siarad am beth ydan ni’n ei wneud yn ychwanegol fel cymuned ffydd yn y cyfnod yma. Dyma rai enghreifftiau. Fel capel, rydym yn cysylltu â’r aelodau i gyd yn rheolaidd i sicrhau eu bod yn iawn; rydym wedi ysgrifennu dros 8,000 o gardiau post ac wedi ffonio cannoedd mewn taleithiau eraill i’w hannog i gofrestru a phleidleisio. Rydym wedi bod y tu allan hefyd yn cofrestru pobl i bleidleisio. Bu nifer yn ffonio aelodau’r Gyngres Genedlaethol a’r cyngor lleol yn rheolaidd i’w hatgoffa fod pob pleidlais yn fater moesol, gan eu hatgoffa fod caru cymydog yn golygu caru pob cymydog yn ddiwahân. 

Un gynulleidfa fach, sy’n rhan o gorff llawer mwy. Ac mae cannoedd, os nad miloedd, o sefydliadau ffydd yn yr Unol Daleithiau yn gweithio’n galed y dyddiau yma i ddwyn gobaith, cariad a chyfiawnder yn wyneb yr hyn sy’n digwydd. Mae’r cyfnod yma’n rhoi’r cyfle i ni weld yn gliriach beth ydi poen ein byd: roedd y boen yno cyn 2020, ond rŵan rydan ni’n ei gweld yn gliriach, ac wedi sylweddoli o’r newydd mai ni ydi’r gweithwyr.

Ann Griffith

Byw ar ffiniau

BYW AR FFINIAU
Traethodau gan Enid Morgan

Croesi Ffiniau

Mae’n syndod na chafodd yr Eglwys Fore ei llongddryllio yn ei hanner can mlynedd cyntaf. Mae’r dadleuon tanbaid yn edrych yn ddigon od i ni – naill ai’n astrus a dibwys, neu hyd yn oed yn ddoniol. A oedd angen i Gristnogion newydd ufuddhau i ddeddfau bwyd yr Iddewon? Oedd angen rhoi’r gorau i fwyta cig moch a chimwch? Ai brad oedd i Gristion Iddewig fynd i dŷ Rhufeiniwr? A ellid caniatáu paentio darlun o’r Iesu? A ddylai gwragedd guddio’u gwallt? Ac a oedden nhw’n aflan ar ddyddiau misglwyf? Yn benodol a phoenus, a oedd enwaediad yn rheidrwydd i bob gwryw, boed Iddew neu beidio?

I Saul o Darsus, y Pharisead o ddinesydd Rhufeinig, bu’r rheolau hyn o bwys mawr. Cymaint oedd ei ofid am ei etifeddiaeth grefyddol a diwylliannol nes iddo erlid yn ddiarbed y sect newydd a honnai mai Iesu o Nasareth oedd y Meseia addawedig. Cawsai hwnnw ei groeshoelio gan yr awdurdodau Rhufeinig mewn cydweithrediad ag awdurdodau’r deml. Yr oedd y rheini’n argyhoeddedig fod Iesu am ddinistrio’r deml. Honnid gan ei ddilynwyr fod yr un a grogwyd ar bren wedi ei atgyfodi, ac yn Was, yn Fab, neu’n Air Duw. Daeth brwydr Paul yn erbyn y chwyldröwr hwnnw i’w hanterth wrth iddo deithio i Ddamascus i erlid y dilynwyr yno.

Tarian enwaedu Iddewig (Llun Amgueddfa Wyddoniaeth, CC)

 I’r Iddewon, enwaediad oedd y peth pwysicaf oll, arwydd yn y cnawd gwrywaidd eu bod mewn perthynas gyfamodol, nid dim ond partneriaeth, â Duw. I Paul, rhan o’r cyfamod oedd ei berthynas â’i lwyth – llwyth Benjamin, bod yn Hebrëwr o’r Hebreaid; bod yn Pharisead, hynny yw, yn fanwl ei barch i’r Gyfraith Iddewig. Golygai hyn ei fod yn barod i erlid y ffydd newydd am ei bod yn tanseilio’r pethau hyn i gyd.

Ar ôl ei brofiad ar y ffordd i Ddamascus, a chael ei dderbyn dros dro gan raslonrwydd y Cristnogion yno, y mae ei ddealltwriaeth o’r cwbl yn dra gwahanol. Ond yr oedd gorfod ffoi mewn basged, a mynd i Arabia am flynyddoedd cyn ei bod yn ddiogel iddo ddychwelyd, yn brawf fod y rhai a fu o’r un anian ag ef heb newid eu meddwl o gwbl. Wrth ysgrifennu ar y pwnc at Gristnogion yn Philippi, dywed (yn y cyfieithiad parchus Cymraeg) ei fod yn ystyried y cwbl yn ‘ysbwriel’. Tom yw cyfieithiad cywirach William Morgan (Philipiaid 3.8). I gyfleu dwyster y newid, gallem ddweud fod Paul yn edrych ar ei etifeddiath ac yn taeru mai ‘Cachu yw’r cwbl’. (Dyma i chi’r Paul diflewyn-ar-dafod.)

I Gristnogion mwy diweddar, nid mater cyfraith oedd hyn, ond mater o wrthod Iesu. Ac ar y mater dwys hwn y datblygodd rhwyg enbyd, rhwyg a ddatblygodd yn sail i gasineb gwrth-Iddewig. Am fod ymrannu yn ‘ni’ a ‘nhw’ yn rhan o batrwm pechadurus y ddynoliaeth, bu ymddygiad Cristnogion tuag at Iddewon yn amddiffyn Iesu yn brawf nad oeddent wedi deall neges Iesu. Yn y gweryl hon y gwreiddiodd casineb a arweiniodd drwy’r pogromau, yr Holocost, Seioniaeth, esgymundod Palesteina. Heddiw, mae gelyniaeth at Iddewon fel petai wedi rhwygo’r blaid Lafur, yn sicr ynghudd ymhlith Toriaid, ac yn peryglu heddwch y byd.

Nid dim ond Iddewiaeth a Christnogaeth sy’n caniatáu i’w profiad o’r trosgynnol gael ei lygru gan ymateb llwythol a diwylliannol. Mae’n amlwg ym myd Islam. Onid yw’n hynod fod ffydd yn Allah, yr holldrugarog, yn methu goresgyn ymlyniad nifer o genhedloedd Affrica wrth yr arfer o lurgunio organau cenhedlu merched bach. Tuedd patriarchaeth ffyddlon i Allah a Thad ein Harglwydd Iesu Grist fu babïo gwragedd. Mae’n chwerthinllyd na all gwragedd yrru ceir yn Saudi Arabia. Ond ym Mhrydain ni fedrai gwragedd priod fod yn berchen eiddo tan 1870, pan basiwyd y gyntaf o’r Deddfau Eiddo Gwragedd. Hyd heddiw, mae ’na eglwysi Cristnogol sy’n dweud wrth wragedd priod sy’n dioddef trais gan eu gwŷr mai eu dyletswydd yw bod yn israddol i’w gwŷr am mai hwy yw ‘pen’y wraig. Mewn rhai cymunedau Islamaidd bydd pobl gyffredin yn siarad am Allah â’r un rhwyddineb ag yr arferai gweithwyr glo de Cymru a gweithwyr llechi’r gogledd siarad am Iesu. Ond erbyn heddiw daeth tro ar fyd ac mae ’na swildod enbyd hyd yn oed am grybwyll enw Duw mewn trafodaeth. Bu grymusoedd diwylliannol ac economaidd ar waith i gynhyrchu diwylliant materol seciwlar, diwylliant ymosodol o wrth-dduwiol sy’n daer yn erbyn diwinyddiaeth geidwadol y llythyrenolwyr. Mae ambell Gristion fel petai’n amau defnyddioldeb diwinyddiaeth o gwbl.

Ond weithiau y rhai sydd wedi colli eu ffydd sy’n anwylo’r diwylliant fwyaf. Dyna sut y mae’r BNP yn hawlio bod yn blaid wleidyddol Gristnogol. Beth wnawn ni o hyn i gyd? Beth ddywed yr Efengyl? Pan ddechreuwch chi edrych ar yr efengylau gyda’r cwestiwn hwn yn eich meddwl fe sylweddolwch yn fuan fod yr Iesu’n ymwybodol iawn o’r problemau. Fe wnaeth ef herio llawer o arferion a deddfau Iddewiaeth gan ddweud “Clywsoch ddywedyd gan y rhai gynt, ond yr wyf innau’n dywedyd…’

Ymhlith ein heglwysi, mater o ddiwylliant a damwain hanesyddol yw llawer o’r gwahaniaethau rhwng enwadau a thraddodiadau. Egwyddorion â’u gwreiddiau mewn materion diwinyddol a oedd yn bwysig iawn ar un cyfnod. Yn Ewrop y mae efengyl a diwylliant wedi eu gweu ynghyd, ond erbyn hyn mae’r gwead fel petai’n datod. Oes yna’r fath beth ag efengyl ‘bur’? Argyhoeddiad llawer o Brotestaniaid Efengylaidd yw mai dyna yw eu ffydd hwy, ac mae hynny’n rhoi hyder iddynt fentro i wledydd Pabyddol ac Uniongred i ddwyn y ‘gwir’ efengyl i’r dinasyddion yno. Byddai Cristnogion yn y canrifoedd cynnar yn galw eu hunain yn ‘ymwelwyr’, gwesteion dros dro (sojourners). Pobl nad oeddent yn ddinasyddion, nad oeddent yn perthyn i’r diwylliant o’u cwmpas oedd y rhain, ac nid ystyrid eu bod dan rwymedigaeth i’r wladwriaeth. A fyddai’r fath beth yn bosibl heddiw? Dan ba amgylchiadau y gallai hynny fod yn rheidrwydd?

Rhybuddiodd Iesu ni ‘Lle y mae dy drysor, yno hefyd y bydd dy galon’. Yr ydym yn trysori ein diwylliant; rhaid wrth arfer a threfn i fyw gyda’n gilydd o gwbl, i fedru cyfathrebu â’n gilydd, i berthyn i’n gilydd. Ond gallwn lithro i dderbyn cael ein diffinio gan ein diwylliant a dysgu ofni’r ‘arall’, y peth sydd ddim yn perthyn nac yn eiddo i ni. Mae’r dadleuon am fewnfudo (i Gymru ac i Loegr), iaith am gael ein boddi, yn drysu’r drafodaeth. Mae’r reddf i wrthod y dieithr a’i gau allan o’n diwylliant a’n cylch cysurus i’w weld yn yr anawsterau ynglŷn â gweinidogion Cristnogol sy’n ‘hoyw’ neu’n gyfunrywiol. Mae chwerwder a thaerineb y rhai sy’n barnu a chondemnio ac yn ceisio gyrru allan bobl hynod a dawnus yn dangos sut y mae diwylliant yn mynnu torri allan. Mae hanesion y ‘torri allan’ yn etifeddiaeth chwerw ym myd ymneilltuaeth heddiw. Arswyd yw gweld eglwysi Cristnogol yn ceisio bod yn ‘bur’ heb geisio bod yn drugarog.

Peth poenus yw newid ein ‘safonau’: mae troi cefn ar bethau a gymerid yn ganiataol yn teimlo fel brad. W. B. Yeats a fynnodd mai dim ond mewn arfer a seremoni y gall diniweidrwydd a harddwch ffynnu. Ond mewn llestri pridd y cadwn ein trysorau, a digon hawdd yw cyboli mwy am y llestri na’r trysorau. Yr oedd Iesu’n peryglu’r llestri pridd; mynnai na ellid rhoi gwin newydd mewn hen gostreli. Dyna un o’r rhesymau pam yr oedd y traddodiad a’r diwylliant yn ei ofni ac yn ei gasáu.

Mewn cyfres o draethodau rwy’n bwriadu edrych ar wahanol fathau o ddiwylliant – rhai traddodiadol yn bennaf – ac ystyried a ydynt yn wir gydnaws â’r efengyl. Y bwriad yw tanseilio ein hymlyniad diamod wrth y man lle rydyn ni’n gyfforddus a pheri i ni fod yn fwy ymwybodol o’r peryglon wrth hawlio ein bod yn ddiwylliant neu’n genedl ‘Gristnogol’. Cynigir yma storïau am deithio ar draws ffiniau, ac edrych a gwrando mewn ffordd fydd yn ein galluogi i fwynhau amrywiaeth diwylliant fel rhoddion gan Dduw. Cawn ein cymell i fod yn wylaidd a doniol am ein sicrwydd a’n trysorau, a bod yn barod i ddymchwel y delwau a addolir gennym.

 

Apêl Ariannol Cristnogaeth 21

Apêl Ariannol Cristnogaeth 21

Fel y gwyddoch, does dim tâl aelodaeth am gael ymuno â Cristnogaeth 21, ac ni fyddem yn dymuno i bethau fod yn wahanol. Mae’n bwysig bod ein holl ddeunyddiau ar gael yn rhad ac am ddim er mwyn i bawb gael cyfle i ddarllen yr erthyglau ar y wefan a medru mwynhau’r negeseuon sy’n cael eu rhannu yn yr e-fwletin ac ar y dudalen Facebook. Y nod yw cyrraedd y nifer mwyaf posibl o gefnogwyr, ond byddai codi tâl aelodaeth yn eithrio rhai pobl ac yn cyfyngu ar y niferoedd. Yr unig dro y byddwn yn gorfod codi tâl yw er mwyn clirio costau cynnal encil neu gynhadledd.

Ychydig flynyddoedd yn ôl, penderfynwyd lansio apêl i dalu am ddatblygu’r wefan a sefydlu’r cylchgrawn digidol Agora, a chafwyd ymateb rhagorol mewn byr amser bryd hynny.

Erbyn hyn, rydym yn gorfod cydnabod bod cynnal y wefan yn faich ariannol, a heb incwm o unrhyw fath mae’n amlwg nad yw’r fenter yn gynaliadwy. Gyda hynny mewn golwg rydym wedi lansio apêl ariannol newydd am gefnogaeth ariannol gyson. Yn hytrach na chodi tâl aelodaeth penodol, gofynnwn i’n cefnogwyr ystyried cyfrannu’n fisol neu’n flynyddol ar sail wirfoddol tuag at gostau rhedeg C21.

Fe welwch dair ffurflen ar y wefan, i’w defnyddio yn ôl y gofyn gan ddibynnu ar sut y bwriadwch gyfrannu. Mae’r gyntaf ar gyfer archeb sefydlog drwy’r banc, sy’n ffordd hwylus a didrafferth o dalu. Mae’r ail ffurflen yn berthnasol i daliadau electronig neu drwy siec, ac mae’r ffurflen olaf yn rhoi caniatâd i ni hawlio 25c Rhodd Cymorth am bob £1 yr ydych yn ei gyfrannu.

Bydd rhai caredigion yn siŵr o fod yn ceisio dyfalu pa fath o swm y dylid ei gyfrannu. Tybed a fyddai modd ystyried y canlynol:

  • isafswm o £30 y flwyddyn i rai sydd mewn gwaith
  • isafswm o £20 y flwyddyn i rai sydd wedi ymddeol
  • fydden ni ddim yn disgwyl unrhyw gyfraniadau gan fyfyrwyr na rhai diwaith.

Diolch o galon am eich haelioni a’ch cefnogaeth gyson i Cristnogaeth 21.