Arswyd

 … a daeth arswyd arnynt. (Luc 2.9)

Eglantyne Jebb (sylfaenydd Cronfa Achub y Plant) ddywedodd, ‘Mae pob rhyfel, cyfiawn neu anghyfiawn, aflwyddiannus neu fuddugoliaethus, yn rhyfel yn erbyn plant!’ Nid mater academaidd, damcaniaethol mo hwn. Mae miliynau o blant yn dioddef yn y byd. Yn Affrica, India (Yemen, Irac, Gasa a.y.b.) yn y byd. Am nad oes ganddynt gartrefi … am nad oes ganddynt ddŵr glân …. am i’w rhieni farw o Aids … am eu bod yn dysgu defnyddio drylliau cyn dysgu darllen llyfr. Mae plant yn dioddef yn ein gwlad ninnau hefyd. Am mai plant yw eu rhieni … am eu bod o dan ddylanwad cyffuriau yn y groth … am mai Barbies and Rambos yw eu teganau. Am fod oedolion mewn swyddi cyfrifol yn eu defnyddio i foddio’u chwantau rhywiol.

Cymerodd lluoedd o oedolion y Gorllewin eu pleser ers tro, gan archwilio eu hunaniaeth a’i faldodi. Maent wedi profi o’r bywyd da, wedi mynnu eu hawliau, wedi dringo eu hysgolion, wedi cymryd eu rhyddid. Yr ydym ni, oedolion y Gorllewin, wedi adeiladu byd ar gyfer ein harchbersonau ni ein hunain. Mae’n bryd i blant gael eu tro ’nawr.

Mae’n bryd i bob un ohonom ystyried sut y gallwn ni’n bersonol gyfrannu at ddiogelwch cyrff, meddyliau ac eneidiau plant, sut y gallwn wneud y byd yn well byd iddynt. Pan fyddwn yn bobl ddifrifol a fydd, oherwydd ein bod yn arswydo rhag gwneud cam â nhw, yn pledio lles plant, gallwn fod yn fwy sicr o un peth nag y gallwn o ddim arall – bydd yr angylion hynny yn y nefoedd y dywedodd Iesu eu bod bob amser yn erych i lawr ar rai bach, a gyda’r rheiny pob angel yn hanesion y geni, yn canu a chanu a chanu a chanu – ‘heb ddiwedd byth i’r gân’.

(O’r gyfrol Y Nadolig Cyntaf, Vivan Jones, 2006)
PLlJ