BYW MEWN BOCSYS
Maddeuwch i mi nad ydw i’n teimlo’n arbennig o Nadoligaidd.
Gan fod hon yn golofn ar-lein, fe allwn i ofyn i chi glicio ar y ddolen isod a gwylio’r fideo a dyna ni. Dyma’r ddolen:
Mae’n fideo gymharol hen. Ond mae hi mor, mor berthnasol i’n heddiw ni.
Dyna’r byd mae’r cyfryngau tabloid yn ein cyflyru i fyw ynddo ar hyn o bryd. Pa focs ydan Ni’n byw ynddo fo. A pha focs maen Nhw’n byw ynddo fo.
“Pobl o gefn gwlad. Pobl sydd erioed wedi gweld buwch. Y Cymry newydd o dras a lliw croen ‘gwahanol’ nad oes ‘bocs’ iddyn nhw yn y cyfrifiad, a’r Cymry ‘sydd wedi bod yma erioed’. Pobl sy’n ennill cyflog da a phobl sy’n crafu byw. Y rhai dan ni’n ymddiried ynddyn nhw (iwnifform nyrs neu blismon) a’r rhai dan ni’n amheus ohonyn nhw (tatŵs neu gapiau base-ball). Y crefyddol a’r hunan hyderus. Y rhai dan ni’n rhannu rhywbeth efo nhw a’r rhai dan ni’n rhannu dim â nhw.
Ai chi oedd clown y dosbarth ... Ydych chi’n riant i lysblant ... Ydych chi’n credu mewn bywyd ar ôl marwolaeth ... Ydych chi wedi gweld UFO ... A dyna chi ni ... pawb ohonan ni ... Ni sy’n hoffi dawnsio ... Ni sydd wedi cael ein bwlio ... Ni sydd wedi bwlio ... Ni sydd wedi cael rhyw yn yr wythnos ddiwethaf ... Ni sydd â’n calon fach ar dorri ... Ni sydd dros ein pennau a’n clustiau mewn cariad ... Ni sy’n unig... Ni sy’n ddeurywiol ... Ni sy’n cydnabod dewrder eraill ... Ni sydd wedi dod o hyd i ystyr bywyd ... Ni sy’n achub bywydau ... Ac mae’r bocsys yn cael eu chwalu a’u hailadeiladu dro ar ôl tro ar ôl tro. A phobl yn gwenu ac ysgwyd llaw a chofleidio, yn tynnu coes a chysuro’i gilydd. Yn un gymdeithas. Mae’n byd ni’n cael ei wasgu i mewn i focsys sydd wedi eu gwneud o bapur newydd ar hyn o bryd. Y papurau newydd tabloid a’u tebyg digidol sy’n mynnu ein bod Ni yn byw mewn bocs gwahanol iddyn Nhw. Y Nhw y mae modd ei feio am bopeth. Os ydych chi’n mynd i rannu bocs gyda rhywun sy’n union fel chi. Os wyt ti’n mynd i rannu bocs gyda rhywun sy’n union fel ti. Os ydw i’n mynd i rannu bocs gyda rhywun sy’n union fel fi ... all o ond bod yn focs i un. A dim ond un math o focs i un y gwn i amdano fo. Ac unwaith mae’n meddwl ni mewn bocs felly waeth i’n corff ni fod mewn arch ddim. Ond er fod y geiriau’n rymus, papur newydd ydy o, mae o’n beth gwan ac mae o’n breuo yng ngolau haul llygaid goleuni. Dan ni’n unigryw. Dan ni’n wahanol yn ein hanfod. Dan ni’n debyg am ein bod ni’n wahanol. Dan ni’n normal am nad oes yna’r fath beth â normal. Mae’r bocsys yma yn bethau dan ni cael ein gosod ynddyn nhw ac yn bethau dan ni’n gosod ein hunain ynddyn nhw. Ac mae’r ddau beth yna yn digwydd wrth i ni arddel ein hegwyddorion. Wrth ddewis ein bocsys a dewis pwy rydyn ni’n rhannu’n bocs efo nhw. Wrth fod yn ddiolchgar am ein bocsys anrhegion, ac wrth lenwi bocsys y banc bwyd, cofiwn y bydd y blynyddoedd nesaf yn gofyn dewrder a phenderfyniad. Felly, pa ffordd well o wynebu’r tywyllwch yna na thrwy gynnau cannwyll a dymuno llawenydd y Nadolig y naill i’r llall, ac wrth ddathlu bywyd y brenin tlawd, gofalu hyd eithaf ein gallu y bydd y flwyddyn nesaf yn flwyddyn dda. Nadolig Llawen.