Sancteiddrwydd mewn Gwleidyddiaeth, John Lewis

Yn ystod y flwyddyn un o’r colledion gafodd lai o sylw nag a haeddai oedd marw John Lewis (1940–2020), un o arweinwyr y mudiad hawliau dinesig yn yr Unol Daleithiau. Dyma ŵr a geisiai sancteiddrwydd, a hynny yn y bywyd cyhoeddus llwgr yr ydym, yn anffodus, wedi cyfarwyddo ag ef. Mae ei eiriau yn weddi.

“Gwybyddwch fod y gwir yn arwain yn gyson at gariad ac yn meithrin heddwch. Nid yw byth yn cynhyrchu chwerwder a gwrthdaro. Gwisgwch eich hunan yng ngwaith cariad, yn y gwaith chwyldroadol o wrthwynebu drygioni yn ddi-drais. Angorwch gariad tragwyddol yn eich enaid a phlannu daioni yn y blaned hon. Gollyngwch yr awydd i gasáu, i feithrin gwahaniaethau, ac osgoi’r demtasiwn i ddial. Gollyngwch bob chwerwder. Daliwch eich gafael yn unig mewn cariad, â dim ond tangnefedd yn eich calon, gan wybod fod brwydr daioni yn erbyn drygioni eisoes wedi ei hennill.

Dewiswch beth i’w wrthwynebu’n ddoeth, ond pan ddaw eich amser, peidiwch ag ofni sefyll, llefaru a herio anghyfiawnder. Ac os dilynwch chi’r gwir ar hyd ffordd tangnefedd a chadarnau cariad, os goleuwch chi fel llusern i bawb gael ei gweld, yna bydd barddoniaeth y breuddwydwyr mawr a’r athronwyr yn eiddo i chi i’w harddangos mewn cenedl, mewn cymuned fyd-eang, ac yn y Teulu Cariadlon wedi eu huno o’r diwedd mewn tangnefedd.”

John Lewis gyda Brenda Jones, Across that Bridge: A Vision for Change and the Future of America (Hachette Books: 2017, ©2012), 208.