O Eglwys Plymouth

O Eglwys Plymouth, Minneapolis

Plymouth Congregational Church is a progressive faith community grounded in the Christian tradition. In mutual care and with respect for our diverse understandings of God, we seek to embody the radical love and justice found in the life, teachings and spirit of Jesus.

 Minneapolis: 14 Mehefin 2020

Ddydd Sul, 14 Mehefin 2020, yn Eglwys Annibynnol Plymouth, Minneapolis, sydd dair milltir o’r fan lle lladdwyd George Floyd, traddodwyd pregeth o bulpud y capel (heb gynulleidfa) gan Seth Patterson, sydd newydd ei alw’n weinidog ‘Spiritual Formation and Theatre’ fel rhan o dîm gweinidogaeth yr eglwys. Teitl y bregeth oedd ‘Gwrth-hilyddiaeth fel ymarfer ysbrydol’ ac meddai mewn geiriau grymus yn ei bregeth: ‘here in our city we have seen bodies not protected by whiteness and state sanctioned crucifixion’.

 

Minneapolis: 3 Mai 1992

O’r pulpud hwn, ar 3 Mai 1992, y traddododd Gweinidog ac Arweinydd y Tîm, y Parchedig Vivian Jones, bregeth yn dilyn trais dychrynllyd yn Los Angeles ar ôl i Rodney King gael ei gicio a’i guro (51 o ergydion mewn munud a 20 eiliad) yn ddidrugaredd gan nifer o aelodau’r heddlu. Bu achos llys cwbwl annheg a arweiniodd at brotestiadau pan laddwyd 63 ac yr anafwyd dros 2,000 o bobl. Yn dilyn y protestiadau hyn y traddododd Vivian ei bregeth. Mewn 28 mlynedd does dim wedi newid. Mae hilyddiaeth hefyd yn bla.

Yr ydym yn ddiolchgar iawn i Anna, merch Vivian a Mary a chwaer i Heledd, am anfon copi llawn o’r bregeth i ni ac mae i’w gweld ar ein cyfrif Facebook (https://www.facebook.com/groups/673420236088661/?fref=ts ). Y mae mor gyfoes ag yr oedd yn 1992. [Os nad ydych yn aelod o grŵp Facebook C21, cliciwch ar ‘Join Group’ i geisio mynediad]

Un ydym ni

 Dywed Vivian yn ei bregeth fod Cyngor Eglwysi Minneapolis wedi gofyn i bob eglwys y Sul hwnnw roi hilyddiaeth yn thema ar gyfer yr addoli. Yn yr un ffordd, golygfa ardderchog oedd gweld yr holl arweinwyr Cristnogol ac arweinwyr crefyddau eraill yn gorymdeithio gyda’i gilydd y Sul ar ôl llofruddiaeth George Floyd.

Menter Ffydd

Mae gan Vivian bennod ar ‘Hiliaeth’ yn ei gyfrol Menter Ffydd (2009) ac mae’n cynnwys yr un arweiniad, yr un argyhoeddiad a’r un welediageth Gristnogol ag a welwyd yn ei weinidogaeth yng Nghymru ac yn Minneapolis.

Anfonwn ein cofion ato ef a Mary yng nghartref Nyrsio Cysgod y Coed yn Llanelli, gan ddiolch iddo am ei dystiolaeth i’r Efengyl.

Y neges

Rhan allweddol o gelfyddyd byw yw nid yn unig dderbyn a goddef amrywiaeth ymysg pobl, ond ei groesawu, chwilio amdano ac ymhyfrydu wrth weld ein dynoliaeth gyffredin yn edrych yn wahanol, yn siarad yn wahanol, neu â hanes a storïau gwahanol. Rhan arall o gelfyddyd byw yw cyfrannu at adeiladu cyumedau sy’n croesawu’r amrywiaeth ac yn barod i wynebu’r heriau a ddaw mewn cymunedau felly. Rwyf am awgrymu fod y llys a fu’n trafod achos Rodney King yn byw, yn anffodus, gyda meddwl ‘cyfraith a threfn’ yn hytrach na meddwl ein dynoliaeth a’n bod i gyd yn blant i Dduw.
(Pregeth, 3 Mai 1992)

Yr oedd Howerd Thurman (1899–1981) yn ffrind ac yn weinidog i’r teulu pan oedd Martin Luther King yn blentyn. Gdawodd Thurman swydd ym Mhrifysgol Washington er mwyn sefydlu’r eglwys anenwadol ac amlddiwylliannol gyntaf yn UDA. Yn ei gyfrol Jesus and the disinherited y mae’n sôn am ddarllen y Beibl i’w fam-gu a fu’n gaethferch ac felly na chafodd ddysgu darllen. Mwynhâi hi rannau o’r Salmau, Eseia a’r Efengylau, ond ni ofynnai iddo fyth ddarllen o lythyrau Paul, ar wahân i’r bennod ar gariad. Pan ofynnodd iddi pam, ei hateb oedd y byddai ‘old McGhee’, ei pherchennog gynt, yn trefnu cwrdd i’w gaethweision, ond ei weinidog gwyn ef a bregethai, ac yn aml, meddai, pregethai ar Effesiaid 6.5, sy’n dweud wrth gaethweision, ‘ufuddhewch i’ch meisitri daearol mewn ofn a dychryn, mewn unplygrwydd calon, fel i Grist’. Dywedai wrthynt y caent nefoedd yn wobr os byddent yn gaethweision da. Penderfynais, meddai’r hen wraig, pe down yn rhydd, a dysgu darllen, na ddarllenwn yr adnodau hynny fyth eto.
(O’r gyfrol Menter Ffydd, tud. 120–121)

 Bûm yn byw ar stryd lle roedd un dyn du yn byw arni ac weithiau, wrth fynd heibio iddo, yr oedd yn anodd peidio gor-gysylltu ag ef! Ond cofiaf hefyd gerdded stryd llond pobl o bob lliw a llun yn San Jose, Costa Rica, a sylweddoli mai fi oedd yr unig ddyn gwyn yn y golwg, ond nad oedd neb o’m cwmpas yn malio taten bob beth oedd fy marn na’m rhagfarn i am neb na dim. Am eiliad ogoneddus teimlais yn gwbwl rydd o’r smicyn lleiaf o fwrdwn hiliaeth.

 Ond yn y diwedd, ffurf amlwg yw hiliaeth seiliedig ar liw croen, ar edrych i lawr ar bobl, am ba reswm bynnag – cefndir, cenedl, teulu, addysg, tlodi, anallu, anfantais, rhywioldeb, henaint. Daeth MLK ei hun gydag amser yn fwy ymwybodol o ‘gydgyswllt pethau’. Siaradai wedyn yn erbyn popeth a gyfyngai ar fywydau pobl – rhyfel, diweithdra, materoliaeth, tlodi, llwytholdeb, rhagfarn, anghyfiawnder – ‘beichiau’r difreintiedig’ y soniodd Thurman amdanynt.
(Menter Ffydd, 123)

 Yn 1961 yr oedd Cymanfa Cyngor Eglwysi’r Byd i gyfarfod yn India, y tro cyntaf erioed mewn gwlad nad oedd yn orllewinol wyn. Yn 1960 cynhaliwyd cyfarfod gyda chynrhychiolwyr y Dutch Reformed Church yn Ne Affrica oedd yn cefnogi polisi apartheid yn y wlad. Er bod y Cyngor yn awyddus iawn i gynnwys amrywiaeth eang o ddiwylliant ac eglwysi Cristnogol, yr oedd rhai pethau sylfaenol nad oedd cyfaddawdu arnynt oherwydd eu bod yn ymwneud â chalon yr Efengyl. Un o’r pethau hynny oedd fod pob un, yn ddiwahân, yn blentyn Duw.

Yr oedd y Cyngor yn iawn, wrth gwrs. Fe ddywedodd Paul yr un peth fwy nag unwaith, nad oedd yng Nghrist nac Iddew na Groegwr. Ac yr oedd Iesu yn byw hynny wrth siarad gyda’r wraig o Samaria, wrth ganmol y milwr Rhufeinig neu wrth iacháu plentyn y wraig o Syroffenicia. Nid eitem ar ryw agenda adain chwith yw brwydro i ddileu hiliaeth – calon y mater ydyw. Boed i Dduw ein galluogi fel ei bobl yn yr ymdrech i adeiladu cymdeithas gyfiawn a heddychol.(Pregeth, 3 Mai 1992)


Vivian Jones yn arwyddo copi o’i gyfrol Menter Ffydd yn Eisteddfod Genedlaethol y Bala, 2009