E-fwletin Mawrth 2, 2015

CAEL AIL

Heddiw yw’r ail o Fawrth. Bu cael Mawrth y cyntaf, diwrnod dathlu Gŵyl Ddewi, ar y Sul yn sobor o anghyfleus i sawl Cymdeithas Gymraeg a Chylch Cinio. [Wrth fynd heibio, un o’r pethau digrifaf a glywais i’r wythnos hon oedd am wraig a symudodd i fyw i’r parthau hyn yn chwilio am gapel i addoli ynddo ac yn gwrthod un capel am ei fod, yn ei barn hi, yn “rhy religious”!]

Cofiwch, fu ddoe ddim yn rhwystr i drefnwyr gorymdeithiau a chwifwyr baneri. I eraill, rhaid oedd dathlu’n gynnar ar Chwefror 28 neu ddathlu’n hwyr ar Fawrth 2. Dyna beth yw cawl eildwym; rhywbeth wedi ei ail bobi. Ond tybed nad hen syniadau, opiniynau neu chwedlau wedi eu llunio a’u cyflwyno o’r newydd fu unrhyw gyfeiriad at ein Nawddsant?

O barhau â’n hidiomau, gellir dweud am Dewi ei fod yn berson ail i’w le. Ei anogaeth oedd “byddwch lawen.” Sawl Cristion (a sawl capel ac eglwys) heddiw sy’n nodedig am ei lawenydd? “Cadwch eich ffydd a’ch cred.” Dyna neges berthnasol i genhedlaeth sy’n gwneud hobi o’i diffyg ffydd ac heb wybod beth yw oblygiadau credu. “A gwnewch y pethau bychain a glywsoch ac a welsoch gennyf fi.” A hynny mewn oes lle mae’r pwyslais ar gyflawni y pethau mawr.

Dyma, mae’n ymddangos, sant o arweinydd nad ‘sy’n arwain cenedl ar gyfeiliorn.’ Yn Luc 23:2 dyna oedd y cyhuddiad yn erbyn Iesu pan ddygwyd ef gerbron Pilat. Meddyliau cynllwyngar ac aristocrataidd y Sadwceaid oedd ar waith yno. Plaid y ceidwadwyr Iddewig, y tir-berchnogion fu’n rheoli’r Deml; y lleiafrif oedd a’u poblogrwydd yn diflannu a’u pryder yn cynyddu y byddai Iesu’n creu sefyllfa lle bydden nhw’n colli eu heiddo a’u pŵer.

Beth yw nodweddion arweinyddiaeth? ‘The ears of the leader must ring with the voices of the people.’ ‘Leadership is action not position.’ Mae arweinyddion da yn ysbrydoli, yn creu cyfleoedd ac yn rhoi egni i’r bobl – nid trwy esiampl o nerth ond trwy nerth eu hesiampl. ‘A good leader inspires others with confidence in him/her. A great leader inspires others with confidence in themselves.’

Dyna gyfrinach Warren Gatland a Sam Warburton a Chymry ‘Wales, Wales’ ym Mharis. Ymhell o’r cae chwarae, pwy heddiw sy’n arwain eu cenedl ar gyfeiliorn? Llamodd arweinwyr gwleidyddol y gorllewin i dywallt sen ar arweinyddiaeth Putin gan gondemnio llofruddiaeth Boris Nemtsov, un o feirniaid llymaf y cyfeiliorni yn yr Iwrcrain. Tra mae’r gwladweinwyr yn dangos eu dannedd yr hyn a wnaeth y werin bobl yn Rwsia oedd gadael torchau o flodau i ddangos parch. Gan Cameron. Obama, Merkel a Hollande clywsom am y “dyn dewr, dilys, cywir” ac am “y llais hynod a ddistewyd.” Rhybudd a gafwyd gan Mikhail Gorbachev oedd fod y llofruddiaeth hon yn “ymgais i wthio sefyllfa ddyrys i gymhlethdodau.”

A dyna ninnau’n meddwl am gymhlethdod y Grawys, y Pasg a’r atgyfodiad; am ddyn dewr, dilys arall a heriodd yr awdurdodau. Ac am lais a ddistewyd?

Pob bendith.