E-fwletin Hydref 2il, 2016

Marw Iesu

Tystia’r bedair efengyl i Iesu gael ei ddienyddio. Iddo ddioddef dan Pontius Pilat, a’i ladd, sy’n ffaith gaiff gryn ofod gan eu hawduron. A chofio’r lle amlwg canolog sydd i wythnos olaf Iesu yn yr efengylau, a’u portreadau byw o’i fywyd yn ei ddiwrnodau a’i oriau olaf, mae’n syndod meddwl bod Cristnogion, yn eu hymdrechion i ddehongli marwolaeth Iesu, yn gallu esgeuluso, os nad anwybyddu’n fynych,  y rhesymau hanesyddol dros ei hoelio ar groes.   

Cedwid y groes ar gyfer troseddwyr a fygythiai’r wladwriaeth. Teyrnfradwriaeth fyddai’n arwain person i’w ddiwedd arni.  Annheyrngarwch Iesu  i Dduw oedd gofid yr awdurdod Iddewig a’i ddiffyg teyrngarwch i Cesar oedd gofid y Rhufeiniaid.  O’r foment yr ildiodd Iesu ei hunan yn gyhoeddus  i frenhiniaeth Duw, i fyw bywyd y deyrnas a chyhoeddi ei neges, roedd ganddo  elynion, a  gelyniaeth y byddai’n brwydro â hi hyd at angau, ie, angau ar groes.

Nid amhriodol sylw Marcus Borg, i Iesu, yng ngoleuni’r efengylau, ddioddef croeshoeliad  ‘because he was a social prophet and movement initiator, a passionate advocate of God’s justice, and radical critic of the domination system who had attracted a following.’  Fe’i lladdwyd o ganlyniad i’w ffordd o fyw.  Mae Elfed ar ei gwar hi, siwr,  wrth  nodi yn ei emyn (Can. Ffydd 365) bod Iesu, yn ei fyw a’i farw, drosom ni.  Iesu Galilea yn ogystal â Iesu Jerwsalem, y Bregeth ar y Mynydd yn ogystal â’r Groes.

Enghraifft o golli golwg ar hynny yw sylw’r efengylydd Franklin Graham (nodir gan Morgan Guyton yn y gyfrol, How Jesus Saves the World from Us), yn wyneb camdriniaeth a marwolaeth Sandra Bland o dan law yr heddlu yn Texas yn 2015. ‘Listen up – Blacks, Whites, Latinos, and everybody else. Most police shootings can be avoided. It comes down to respect for authority and obedience. If a police officer tells you to stop, you stop…. tells you to put your hands in the air, you put your hands in the air, … tells you to lay face down first with your hands behind your back, you lay [sic] down face first with your hands behind your back. It’s as simple as that. Even if you think the police officer is wrong – YOU OBEY.’ Tybed?

Beth wna’r meddylfryd uchod yw codi’r groes o ddaear Golgotha a’i throi’n ddigwyddiad tu fa’s i hanes (ahistorical) gyda Iesu’n grogi arni, bellach, nid o ganlyniad i’w brawf gerbron Caiaffas, Herod a Philat ond fel troseddwr gerbron Duw, a’i ddedfrydu fel un ‘yn haeddu marwolaeth’, nid am i’w ufudd-dod i Dduw beri gwrthdaro rhyngddo ag awdurdodau ei ddydd, ond am i’w uniaethiad â’r ddynoliaeth anufudd weiddi am ei daro, nid â hoelion Rhufain, ond ‘â chleddyf ei dad’.

I Iesu fyw a marw drosom sydd ddim amheuaeth.