E-fwletin Hydref 14

 

Cristnogaeth 21 – E-fwletin Hydref 14

 Beth sy’n bod arnon’ni?

Beth ar y ddaear sy’n bod arnon’ni ? 

Beth ( sshh …. ddiawl) sy’n bod arnon’ni!

Gallai pawb ar y ddaear gytuno i holi’r cwestiwn hwn. Mae’n amlwg bod rhywbeth , a hwnnw’n rhywbeth  difrifol iawn, o’i le. A ’dyw dweud pechod’ ddim yn help mawr am nad oes neb yn cytuno ar beth yw hwnnw nac o ble ddaeth e.  Beth all egluro tarddiad y nodwedd yma yn y ddynoliaeth sy’n gwneud i hyd yn oed ein hamcanion gorau, gael sgil effeithiau drwg? Tybed ydi hi’n bosibl cael ffordd o drafod sy’n seiliedig ar ‘anthropoleg’, y wyddoniaeth sy’n trafod ffordd y ddynoliaeth o fyw,  rhywbeth all daflu goleuni ar hen hen broblem.

Ar ail fore’r gynhadledd yn Nhrefeca dyna a gafwyd mewn cyflwyniad i waith Ffrancwr o’r enw René Girard. Y mae damcaniaeth René Girard  yn cynnig ateb.  Ystyriwch am funud ddau blentyn  mewn ystafell llawn teganau. Gallwch fentro y bydd y ddau rhywbryd yn  dadlau dros un tegan arbennig. Eglurhad syml Girard yw bod  Sion wedi sylwi ar bleser Gwilym mewn tractor melyn. Os yw Gwilym yn ei hoffi, mae’n awgrymu i Sion ei fod yn werth ei gael. Mae Sion yn ceisio cymeryd y tractor oddiar Gwilym .Mae Gwilym, o sylwi bod Sion ei eisiau, yn dal ei afael yn fwy tyn nag erioed.  Hynny yw – os oes dwy law yn estyn am yr un gwrthrych, mae na bosibilrwydd cystadleuaeth, eiddigedd a thrais. A gall y trais esgyn ymhlith pobl hŷn o un cam i’r llall at drais, a thywallt  gwaed ac yn wir at ddinistr. Mae beth sy’n wir am Sion a Gwilym wir amdanom i gyd. ’Roedd llwythi cyntefig yn ofni’r trais dynwaredol, mimetig hwn yn fwy na dim byd arall. (Ydi hyn yn eich hatgoffa o’r trais rhwng Cain ac Abel?)

Mae niwroleg wedi dangos bod niwronau yn yr ymenydd sy’n tanio’n greddf sylfaenol i ddynwared a gelwir y rhain yn niwronau drych. Mae nhw’n gyfrifol am ein gallu i ddysgu pethau ardderchog, ond mae nhw hefyd yn ein gwneud yn ysglyfaeth i deimladau enbyd o gas. Mae’r da a’r drwg, fel dwy ochr y geiniog yn ffordd i ddechrau meddwl am ‘bechod’ mewn ffordd sy’n gwneud synnwyr, ond synnwyr  ychydig yn wahanol sy’n berffaith gydnaws ag athrawiaeth draddodiadol y ‘pechod gwreiddiol’. Oedd ‘roedd e yno o’r dechrau, yn wreiddiol i ni!

Yr oedd yr ail sesiwn yn son am oblygiadau syniadau Girard i ddiwinyddiaeth Gristnogol, yn arbennig ar Athrawiaeth yr Iawn. Llyfr cyntaf James Alison oedd Knowing Jesus  -cyfrol sy’n cymeryd ymadrodd cwbl draddodiadol ac yn ei drawsnewid mewn ffordd greadigol a chyffrous.Y mae ei ail lyfr The Joy of Being Wrong  yn draethawd ar  Y Pechod Gwreiddiol trwy lygaid y Pasg’ ac yn defnyddio’r syniad  fel man cychwyn newydd i ddehongli  beth y mae Alison yn ei alw yn “ddeallusrwydd yr ysglyfaeth” sef Iesu.

Y mae James Alison newydd gyhoeddi cyflwyniad newydd i’r ffydd dan y teitl Jesus The Forgiving Victim, pedair cyfrol dwt a allai fod yn ddefnyddiol iawn fel cyflwyniad ac ail-ddehongliad i bobl sy’n brwydro gyda’r trais sydd fel petae yn dal i lechu yn y darlun Cristnogol o Dduw. Ond dyma Dduw ‘nad oes ynddo ddim tywyllwch’.

Compassion or Apocalypse (A comprehensible Guide to the Thought of Rene Girard )

            James Warren (Christian Alternative Books)

“Y cyflwyniad poblogaidd  a’r arolwg gorau” medd Brian McLaren (Amazon)

 

Gyda’n cofion.