Lliwiau’r enfys?

Ydach chi wedi gwirioni efo pêl-droed yn ystod yr wythnosau diwethaf? Roeddwn i mor falch o fod yn Gymro oedd yn byw yn yr Almaen pan drechodd Lloegr fy ‘nghenedl gartref’ newydd!  Tybed beth wnaethoch chi o benderfyniad UEFA i beidio â chaniatáu i’r stadiwm pêl-droed yn Munich gael ei goleuo yn lliwiau’r enfys ar y diwrnod yr oedd Hwngari yn chwarae’r Almaen?  A pham wnaeth cannoedd o wylwyr o’r Almaen chwifio baneri enfys yn ystod y gêm?  Ac ar nodyn gwleidyddol amlwg, a ydach chi wedi clywed bod Prif Weinidog yr Iseldiroedd, Mark Rutte, wedi dweud na ddylai Hwngari fod yn yr Undeb Ewropeaidd mwyach?

Pêl-droed… Fflagiau enfys… Gwleidyddiaeth ryngwladol. Mae’n fyd cymhleth.  Mae Hwngari newydd gyflwyno cyfraith newydd a fydd yn gwahardd ‘portreadu neu hyrwyddo cyfunrhywiaeth’ ymhlith pobl ifanc dan 18 oed.  Dywedodd Mr Orban, Prif Weinidog Hwngari, wrth ohebwyr fod y gyfraith hon wedi’i chyflwyno i amddiffyn plant, ac i amddiffyn hawliau rhieni rhag i’w plant cael eu llygru.  Bydd y ddeddfwriaeth yn effeithio’n uniongyrchol ar addysg rhyw a pherthnasoedd mewn ysgolion, yn cyflwyno sensoriaeth ar rywfaint o lenyddiaeth mewn llyfrgelloedd ysgolion, ac yn cael effaith na wyddom amdano eto ar ddynion a menywod ifanc sydd, yn ystod eu harddegau, yn ceisio dod i ddeall eu rhywioldeb.

Rwy’n ddigon hen i gofio deddfwriaeth debyg a gyflwynwyd gan lywodraeth Margaret Thatcher yn 1988.  Fe’i gelwid yn Gymal 28, a dyfarnai na allai llywodraeth leol ‘hyrwyddo cyfunrhywiaeth na chyhoeddi deunydd yn fwriadol gyda’r bwriad o hyrwyddo cyfunrhywiaeth’ na ‘hyrwyddo’r addysgu, mewn unrhyw ysgol a gynhelir, o dderbyn cyfunrhywiaeth fel perthynas deuluol honedig’.  Dim ond yn 2003 y diddymwyd y ddeddfwriaeth hon yng Nghymru a Lloegr.  Ledled Cymru mae lesbiaid a dynion hoyw a oedd yn blant a phobl ifanc yn ystod y pymtheg mlynedd hyn yn tystio i’r ffaith bod eu dealltwriaeth ohonynt eu hunain wedi’i lesteirio’n ddifrifol gan sensoriaeth o’r fath mewn addysg. 

Ac felly, rwy’n cael fy nhynnu eto i fyfyrio ar eiriau Paul yn Galatiaid 3:28.  Nid oes nac Iddew na Groegwr, nid oes na chaeth na rhydd, nid oes na gwryw na benyw: canys chwi oll un ydych yng Nghrist Iesu.  Mae’n rhaid bod y tri phâr hyn wedi bod yn berthnasol iawn yng nghymdeithas y ganrif gyntaf yr oedd Paul yn mynd i’r afael â hi, ac mae’n ymddangos bod hyn yn adleisio cytgord cyfoes am gydraddoldeb dynol gan arwain llawer o Gristnogion blaengar i ychwanegu parau eraill: ‘ddim yn hoyw nac yn strét,’ ‘ddim yn abl nac yn anabl,’ a ‘ddim yn ddu na gwyn.’

Dwi’n un sy’n weddol gaeth i’r cyfryngau cymdeithasol ac yn ddiweddar bu i un sy’n ffrind i mi ers hanner can mlynedd ac sy’n weinidog yn yr Eglwys Fethodistaidd, ymateb i sylw homoffobig am y ‘dylanwad negyddol’ y gallai oedolion hoyw ei gael ar blant a phobl ifanc gyda’r sylw:  ‘Dydyn ni ddim eisiau i’ch plant heterorywiol fod yn hoyw.  Rydyn ni eisiau i’ch plant hoyw oroesi.’

Efallai nad yw Mr Orban wedi meddwl am anawsterau plant a phobl ifanc yn eu harddegau wrth iddynt geisio dod i ddeall eu hunain fel bodau rhywiol.  Neu efallai ei fod yn ddifater ynglŷn â goroesiad pobl ifanc hoyw Hwngari.

Ond wrth gwrs – does dim lle i wleidyddiaeth mewn pêl droed!