Seeing the Good in Unfamiliar Spiritualities

(£9.99, circle books, 2010)

 

Gethin  Abraham–Williams

 

Thema’r llyfr yw’r argraff ein bod yng nghanol cyfnod o newidiadau seismig yn y ffordd mae ein syniadau crefyddol yn newid. 

 

Mae’r llyfr yn codi cwestiynau fel: pa fath o Dduw?  A beth am y drafodaeth rhwng y gwahanol grefyddau?

 

Mae ‘na bennod arall ar y byd goruwchnaturiol (yr ocwlt), a phennod arall ar y bywyd tragwyddol. Oes gennym ni rhywbeth i’w gynnig i’n cymdogion sy’n gwneud synnwyr am fywyd ar ôl bywyd?

 

Mae ‘na ddiwinydd yn Awstralia o’r enw David Tacey, athro prifysgol yn Melbourne. Ei lyfr mwyaf adnabyddus a dadleuol oedd The Spirituality Revolution: the emergence of contemporary spirituality. Mae’n dweud ein bod ni’n byw mewn cyfnod anodd yn hanes y byd – ac rydym yn ‘stuck’ yn y canol: ar yr llaw rydym wedi gordyfu’r system seciwlar, ac ar y llaw arall wedi gordyfu system grefyddol na all y mwyafrif ei dderbyn mwyach.

 

Mae ‘na rhywbeth o bwys yn digwydd yn ystod ein cyfnod ni felly, ble mae niferodd yn troi eu cefnau ar grefydd draddodiadol ond yn  falch o gyffesu eu bod â diddordeb mawr mewn pethau ysbrydol.

 

Cynlluniwyd y llyfr ar sail gyrfa helbulus, aflonydd  yr offeiriad a’r proffwyd Eseciel. Ef oedd y cymeriad mawr wrth wraidd yr argyfwng crefyddol yn dilyn y Gaethiwed  ar ôl buddugoliaeth y brenin Nebuchodnosor yn y flwyddyn 587, pan gollodd yr Iddewon eu teml, eu brenin a’u hannibyniaeth. Y tri pheth sy’n cadarnhau cenedlaetholdeb: crefydd, llywodraeth a thir.

 

Eseciel oedd prif bensaer yr ymdrech lwyddiannus i ail greu’r hen ffydd  ac i ddangos nid yn unig sut gall yr Iddewon ddal i gredu yn Nuw’r Iorddonen ar lan dyfroedd y Teigris, ond sut i dyfu yn eu dealltwriaeth ysbrydol.

 

Rydym ninnau mewn sefyllfa gyffelyb. Mae’r hen ffyrdd o ddisgrifio Duw, a meddwl am Dduw, yn fwyfwy anodd i’w gyfiawnhau. Ond eto ar yr un pryd mae hyd yn oed y rhai sydd wedi cefnu ar gapel neu eglwys yn dal i chwilio ac yn agored i gredu mewn rhyw fath o ysbrydolrwydd.

 

Mae ‘na lawer yn y gorllewin, a thybiaf cyn bo hir yn y dwyrain ar de hefyd, sydd yn diflasu, neu wedi diflasu’n barod ar grefydd ffurfiol. Ydym ni i dderbyn y sefyllfa yma fel y mae, fel un o ffeithiau bywyd yn yr unfed ar hugain canrif, heb wneud unrhyw ymdrech i ddeall, ac efallai i newid ein hunain?

 

Ydym  ni am fynd ymlaen gyda’n gweledigaeth hanesyddol arbennig, yn ddigon bodlon ymestyn gwahoddiad i eraill i gysylltu â ni, neu i ail gysylltu, ond heb wneud fawr o ymdrech o leiaf i ddeall o ble mae’r lleill yn dod ? Neu’n wir , i ddeall pam yr oeddynt wedi mynd yn y lle cyntaf ?

 

Ydym ni’n mynd i gau’n llygaid i’r ffaith fod cymaint o bobl yn cael profiadau ysbrydol gwerthfawr o’r fath byddem ni’n ei feirniadu’n hallt pan godwyd fi yma yn Aberystwyth yn blentyn ysgol ac fel aelod yng nghapel y Bedyddwyr yn  Alfred Place?

 

Pwynt llyfr fel Seeing the Good in Unfamiliar Spiritualities yw ceisio deall y cwestiynau hyn yn well, ac ar yr un pryd i ail edrych ar rhai o’n ffyrdd traddodiadol, clasurol o ddisgrifio Duw a’i greadigaeth.

 

A oes rhyw ddaioni yn yr ysbrydolrwydd anghyfarwydd cyfoes?

 

Ac os oes, onid oes angen deall a derbyn hynny er mwyn i ni hefyd dyfu, a chael ein hysbrydolrwydd wedi ehangu?