Anghytuno’n GyhoeddusMae Giles Fraser ( y ‘ffeirad ymddiswyddodd o St Paul’s adeg y protestiadau yn erbyn y banciau) yn ysgrifennu’n ffraeth a bywiog( ac o dro i dro yn rhoi ei droed ynddi). Roedd e’n sôn yn ddiweddar am yr anhawster y mae Cristnogion yn ei gael ynglyn â dadlau’n gyhoeddus. Mae gwleidyddion, medde fe, yn dweud pethau cas iawn am ei gilydd yn gyhoeddus ond yn aml yn eitha mêts yn breifat ( Dafydd Wigley a John Major yn enghraifft ddifyr). Ond, meddai Fraser, i’r gwrthwyneb y mae hi ym myd crefydd. Bydd Cristnogion yn dweud pethau cas am ei gilydd yn breifat ond yn gwisgo clogyn melfedaidd o gwrteisi rhagrithiol pan mae’r byd yn gwrando. Yr oedd dadl eglwys Loegr am ordeinio gwragedd yn esgobion yn enghraifft glasurol. ‘Roedd pethau’n boleit iawn ar y wyneb, ond yn chwerw yn breifat. (Onid oedd y gwragedd ifanc neis-neis sy’n perthyn i Reform ac yn ddarostyngedig i’w gwŷr yn mynd yn erbyn trefn Duw trwy hyd yn oed fod yn aelodau o’r Synod?)Mae’r rhwyg ceidwadol/ rhyddfrydol yn digwydd ar draws y crefyddau, nid yn unig yn y byd Cristnogol. Ymhlith Cristnogion nid yw’n cyfateb i’r gwahaniaethau a esgorodd ar y gwahanol enwadau yn y lle cyntaf. Heddiw mae’r gair ‘Beiblaidd’ yn cael ei fachu gan y rhai fachodd y gair ‘efengylaidd’, pobl sy’ ddim fel petaen ‘nhw eisiau edrych ar gefndir hanesyddol y geiriau o gwbl. Ac yn sicr ‘dydyn nhw ddim yn gwerthfawrogi trosiad. Ar yr ochr arall mae na bobl sy’n cymeryd gwybodaeth wyddonol, fiolegol, ddaearyddol o ddifrif, ond eisiau ( i wahanol raddau) dal eu gafael a gwneud synnwyr o’r Efengyl a thraddodiadau’r ffydd. Rhagorfraint y Mudiad Eciwmenaidd oedd creu’r posibilrwydd i’r fath beth ddigwydd. Ond dywed y ddwy ochr eu bod eisiau dilyn Iesu.

Mewn sawl cyfundrefn eglwysig y mae ‘llwyddiant’ y mudiadau ceidwadol efengylaidd trwy eu hyder a’u hegni wedi creu cynulleidfaoedd brwd. (I bobl o’r tu faes mae ’na anaeddfedrwydd yn eu ffordd o osgoi trafodaeth). Mae’r rheini wedi ymroi i wleidydda ac ennill grym ar bwyllgorau dylanwadol ac mewn swyddi allweddol. Efallai mai taw piau hi!

Gyda hynna i gyd yn corddi yn fy meddwl a gwybod sut mae pethau y tu mewn i eglwysi a’r enwadau yng Nghymru, beth wnawn ni o un o themau heriol yr Adfent i “Baratoi ffordd yr Arglwydd” ac i unioni’n ffyrdd? Ar Ail Sul yr Adfent, Ioan Fedyddiwr yw’r arwr ac eleni wedi ei gysylltu â geiriau Paul am yr angen “i wybod y gwahaniaeth rhwng da a drwg a gwybod beth sydd orau”. Mae’n ymadrodd a ddefnyddir dair gwaith, ac mae’n echel i’w feddwl am bynciau moesol. Yn yr Epistol ar y Rhufeiniaid y mae’n haeru bod ein meddwl ni yn llygredig, yn bwdwr, ac na fedrwn ni ddim dirnad y gwahaniaeth rhwng da a drwg am nad ydyn ni’n anrhydeddu Duw gyntaf. Ein hangen ni felly yw rhodd gras a’r wyrth o fedru caru’n gilydd fydd yn ein galluogi i newid y meddwl llygredig i feddwl wedi ei adnewyddu. Dyma her y tymor yma, tymor yn gorlifo o fateroliaeth a sentimentaliaeth y Nadolig cyfoes.

Yn y bôn, neges Ioan yw Dihunwch a newidiwch eich ffordd. Newidiwch eich ymddygiad i fod yn onest, a goddefgar, heb wyrdroi pethau er eich mantais eich hun. Mae’n neges hawdd iawn ei chyfeirio at y bancwyr a’r cyfalafwyr a’r bobl fawr gyfoethog. Ond cwestiwn y bobl i Ioan Fedyddiwr oedd “Beth wnawn ni?”. Dysgu caru’n gilydd meddai Paul, a hynny ar batrwm Iesu fuodd byw gyda chriw o ddisgyblion oedd yn anghytuno’n chwyrn am lawer o bethau. Ac hyd yn oed ar ôl yr atgyfodiad a rhodd yr Ysbryd Glân mae nhw’n dal i anghytuno. Fe wyddai Iesu’r gost o fyw gyda gelyn a golchi ei draed. Dyna’r esiampl a roddir i ni, esiampl y gofynnir – gorchmynnir i ni ei dynwared. Cerwch eich gilydd, ddywedodd Iesu, ac nid cytunwch â’ch gilydd. Wela’i ddim llawer o siâp gwneud y naill na’r llall ar fawr neb ohonom, ac mae e’n gwneud i mi deimlo’n fach iawn. Mae hynny falle, yn lle da i ddechre, yn ddrws wedi ei agor o’n blaen, yn llusern yn goleuo ôl traed o’n blaen ar y llwybr.

Mae croeso i chi ymateb i’r E-Fwletin trwy adael neges ar y Bwrdd Clebran. Gyda llaw, os gwyddoch chi am unrhyw un fyddai’n hoffi derbyn yr E-Fwletin, rhowch wybod i ni.