Gwyn eich byd…..

A fuodd wythnos yn ein hoes ni pan fu cymaint o newid i’n bywydau?  Rwy’n tybio nad oes neb ohonom wedi bod i gapel neu eglwys y bore ‘ma, neb wedi bod yng nghwmni eu cynulleidfa arferol yn ystod yr wythnos, neb wedi cyd-ganu na bod yn rhan o ddefodau arferol cyd-addoli.    Felly dyma ni, i gyd mewn sefyllfa nad oes gennym unrhyw brofiad blaenorol ohono, nac amgyffred iawn o’r hyn sydd o’n blaenau. 

Rwy wedi clywed pobl, wrth iddyn nhw gynllunio i efengylu, yn dweud bod ‘na dwll siập Duw’ ym mhob un ohonom, tan i ni ddod o hyd Iddo.   Wn i ddim am hynny, ond rwy’n gwybod fod yr holl baraffenelia eglwysig sydd gyda ni yn llenwi rhyw dwll yn ein bywydau – hyd yn oed os mai llenwi’r dyddiadur y mae yn ei wneud weithiau.  

Beth sydd i’w ddysgu o’r sefyllfa bresennol?

Un o nodweddion amlyca’r 20fed ganrif oedd y sicrwydd newydd ddaeth i’n bywydau – o wasanaeth iechyd i bawb, y disgwyliad cyffredinol o fyw ymhell i mewn i’n 70au, rhyddid i fynd i ble mynnom pryd mynnom – a hynny’n fyd eang;  a nawr mae rhain i gyd wedi eu chwalu’n llwyr.   Mae gweddwon a phlant sydd wedi colli eu rhieni’n ifanc yn gwybod pa mor ansicr yw bywyd, ond sicrwydd yw’r norm arferol  i’r rhan fwyaf ohonom.   Cyfraniad mawr Lloyd George, William Beveridge ac Aneurin Bevan   oedd rhoi’r sicrwydd hwn i ni, sydd wedi rhoi ansawdd bywyd arbennig i ni.  Mae’n debyg mai’r ansicrwydd fydd yn achosi mwyaf o straen seicolegol arnom ni am y sbel gyntaf yn yr argyfwng.   

Ac nawr dyma ni ar ddydd Sul heb sicrwydd yn y pethau arferol, a heb y gallu i gymysgu gyda’n cwmni arferol. Fodd bynnag, mae rhai pethau’n dal i fod yn gwbl sicr.     Gwyddom fod Crist y gwynfydau o hyd yn sylfaen cwbl arbennig i bob dydd, a bydd yr angen am ei ffordd ef yn greiddiol i’n llês ni oll dros yr wythnosau nesaf.   Bydd angen tangnefeddwyr yng nghanol y tensiwn cymdeithasol sy’n debygol o godi.   Gwerthfawrogwn addfwynder staff ein gwasanaethau iechyd a gofal, mewn cyfnod pan cậnt eu boddi dan bwysau gwaith.    Bydd y rhai sy’n newynu a sychedu am gyfiawnder yn cael cyfle i wneud yn siwr fod pob aelod o’u cymuned  mynediad i fwyd a chefnogaeth bersonol, gyda’r niferoedd fydd angen y cymorth hwnnw yn cynyddu’n ddifrifol.

Un o’r nodweddion  fydd yn ein trist-hau’n fawr  dros yr wythnosau nesaf yw ein bod yn debygol o golli pobl fu’n annwyl iawn i ni, o fewn ein heglwysi a’n pentrefi.   Yr hyn sydd yn gwneud pandemic yn wahanol i gyfnodau eraill  yw nifer yr unigolion fydd yn sậl ac yn cael eu colli mewn cyfnod byr.   Os bu cyfnod i fyfyrio ar, ac i ystyried sut i gysuro galarwyr, hwn yw’r cyfnod hwnnw.  Cawn obeithio y gallwn, fel pobl a chymunedau ffydd, fod yno i’n gilydd ac i’n cymuned ehangach mewn galar – hyd yn oed gyda’r holl gymhelthdodau fydd wrth drefnu angladdau.    

Wn i ddim am y twll siập Duw.  Ond fe wn i am brysurdeb helpu i gynnal eglwys.    Mae’r gofod sydd yn cael eu greu wrth beidio a gorfod trefnu o Sul i Sul yn mynd i adael twll, ond gobeithiaf yn wir y bydd modd llenwi’r twll hwnnw gyda phriod waith Iesu Grist.  

Gwyn eich byd, a’n byd ni gyd wrth i ni weithredu’n wynfydedig i ddod ậ goleuni i gyfnod mor heriol.