Yn ei chyfrol Learning to Walk in the Dark, cydnebydd Barbara Brown Taylor ei dyled i’r awdur a’r gweithredwr gwleidyddol o Ffrainc,  , 1924-71,  am ddangos iddi’r ffordd i weld yn y tywyllwch.  Buan iawn, wedi ei ddallu’n ddamweiniol yn saith oed, y sylweddolodd Lusseyran mai  ‘golau arall yw tywyllwch’. Gyda chefnogaeth ei rieni  ymwrthododd â hunan-dosturi ac ar eu hanogaeth rhannai â nhw’n gyson ei ddarganfyddiadau o’i fyd a’i fywyd newydd.

Jacques Lusseyran 1924-71

Nid yn lleiaf y ffaith nad aeth y golau o’i fywyd. Ni chollodd ei allu i weld ac adnabod a dirnad. Er i’w lygaid ddiffodd gallai weld ac adnabod y goeden wrth furmuron  yr awel drwy’i dail ac uchder y wal wrth wasgfa’i chysgod ar ei gorff. Gwyddai  wrth gyffyrddiad ei law p’run ai offer llaw ynteu beiriant fu’n llunio’r bwrdd cinio.
Dysgodd fyw’n sylwgar.  Dawn nad yw’r llygaid gwibiog, cyflym, arwynebol eu trem  yn ei chaniatau. Dawn y mae Iesu’n gofyn am ei meithrin. Syllu a sylwi  a chraffu ar adar a blodau a chymylau a gwynt. Cyn anodded â dim iddo oedd meithrin y ddawn i sylwi arno’i hunan a chanfod fod  y ddawn honno’n ddibynnol ar ei gyflwr mewnol. Yng nghysgodion ofn a thristwch pylai’r golau  a’i ddiffodd yn llwyr gan feddylfryd cas, dialgar ac anfaddeugar.
Profwyd hynny pan  gludwyd ef,  ynghyd â  dwy fil o’i gyd-wladwyr, gan y Natsïaid i Buchenwald.  Sylwodd fel y gweithiai casineb yn ei erbyn, nid yn unig wrth dywyllu ei fywyd ond ei grebachu’n ogystal. Tra mewn natur ddrwg, dymherus cerddai i fewn i furiau a baglu dros gelfi. 

Tra carai, gwelai. Tra carai, cerddai’n rhydd.

 Yng ngoleuni  ei sylwadau cawn ragorach golwg ar natur ddeublyg y farn a gyhoeddir gan Iesu yn nhermau adfer a cholli golwg.  (Ioan 9.39)  Bod y  dall yn cael adferiad golwg  sydd fendith fawr yn wir.  A ninnau yn byw ym myd Trump a Kim Jong Un gwyddom pa mor beryglus yw’r person sy’n gweld yn glir â hithau’n amlwg i’r ddau lle triga’r gelyn ac yn  lle gorwedd y bygythiad i fywyd y byd. A chofio mai dau sy’n gweld pethau’n glir yw Trump a Kim Jong Un onid oes lle i gredu nad llai bendithiol y bywyd hwnnw sydd ar dro’n gorfod ymbalfalu ei ffordd yng nghysgodion nos lle mae’r goleuni , nad oes a wnelo ddim  â’r llygaid, yn llewyrchu.