Llyfrau o Ddiddordeb

(Mae croeso calon i’r darllenwyr dynnu sylw – mewn llai na 100 o eiriau, os gwelwch yn dda – at lyfrau sydd wedi’u procio, eu diddanu, neu eu bywiogi, ac a fyddai o ddiddordeb i ddilynwyr Agora. Does dim rhaid iddyn nhw fod yn llyfrau newydd sbon.)

Y Traethodydd (Rhifyn Tachwedd 2016)
Gwasg Pantycelyn; £4.00 y rhifyn

Y Golygydd, Dr Densil Morgan, yn trafod gwaith Donald Allchin; Elfed ap Nefydd Roberts yn talu teyrnged i Gwynn ap Gwilym; Megan Williams gydag ail ran erthygl am y darlun o wragedd yn y Beibl. Adolygiadau gwerthfawr gan Geraint Tudur, A. Cynfael Lake a Saunders Davies.

Densil Morgan

O ddiddordeb arbennig i ddarllenwyr Agora fydd erthygl Bobi Jones yn ymateb i syniadau dyneiddiol Cynog Dafis. Y cwrteisi cynnes i’w edmygu a’i werthfawrogi OND nid gan ddiwygiad y 15ed a’r 16ed ganrif y mae’r gair olaf. (Ymddiheuriadau am fod yn hwyr yn sylwi ar y rhifyn amrywiol hwn. Diolch, Densil.)

Against the Protestant Gnostics, Philip J. Lee
(OUP, 1987)

Cyfrol academaidd yn dadlau’n fanwl nad carfan hanesyddol bendant yn perthyn i gyfnod penodol oedd y gnosticiaid, ond tuedd ysbrydol sy’n dod i’r golwg ym mhob cenhedlaeth. Mae gnosticiaeth gyfoes yn amlwg yn America mewn celloedd o gredinwyr sy’n argyhoeddedig or-bendant am eu cadwedigaeth eu hunain ac yn ‘gwybod’ mewn ffordd sy’n eu dyrchafu’n uwch na’u cyfoedion

A Childhood in a Welsh Mining Valley, Vivian Jones
(Lolfa; £9.99; ISBN: 978 1 78461 375 4)

Cyfrol fywiog, ddiddorol gan Lywydd Cristnogaeth21 i egluro i’w wyrion natur y graig y naddwyd eu tad-cu ohoni. Bydd yn ddefnyddiol i’r un pwrpas i lawer o ddarllenwyr o froydd tebyg.

Dim sentimentaliaeth ond syndod at y newid sydd wedi dod i ardaloedd fel Cwmaman a’r Garnant ers y 30au a’r 40au. Mae’n ddisgrifiad o ffordd o fyw sydd sy’n peri i rywun sylweddoli ei odrwydd, ei gryfder, ei gulni, ei lwyddiant a’i ddiflanedigrwydd. Apologia a drych.

David Jones – Engraver, Soldier, Painter, Poet,
Thomas Dilworth
(Jonathan Cape; £25; ISBN 9780224044608)

Cofiant disglair i artist a werthfawrogodd yr etifeddiaeth Gymraeg yn daer. Mae’n llawn straeon dwys a doniol ac yn anogaeth gref i fynd i’r afael â swmp o waith llenyddol. Os yw’r enw a’r gwaith yn ddieithr, mwynhewch y bywgraffiad, ac yna mentro ar In Parentheses, y gerdd odidocaf a ddaeth allan o’r Rhyfel Byd Cyntaf. Mae’r cerddi byrion yn The Sleeping Lord yn fan da i ddechrau, a’r gerdd ‘A, a, a, Domine Deus’ yn ochenaid lafar o hiraeth fydd yn apelio at bobl Cristnogaeth21 – ‘it is easy to miss Him at the turn of a civilization’.