Diwygio Rhannol

Diwygio Rhannol

John Gwilym Jones yn disgwyl diwygiad trwyadl

Cawsom ein geni’n Gristnogion. Cael ein magu’n Gristnogion. Bydd rhai ohonom wedi treulio’n bywyd yn gwasanaethu’r eglwys Gristnogol. Byddwn yn gartrefol yn sgwrsio am synod neu lyfr emynau neu gabidwl neu ysgol Sul neu gwrdd gweddi neu gadwraeth y Saboth neu Feibl neu henaduriaeth neu gymanfa. Dyna ddodrefn ein trigfannau crefyddol ni, ac fe gychwynnon ni ar daith bywyd yn tybio fod y dodrefn yn dragwyddol eu parhad. Ar hyd ein bywydau yr oedd yr Iesu cyfarwydd yn gartrefol ymhlith y celfi.

carsellino-iesun-glasnhaur-deml

Iesu’n glanhau’r Deml – Carsellino

Byddai Iddewon Jerwsalem yn gweld y ddeddf a’r sheceina a’r ebyrth a hanes y waredigaeth o’r Aifft yr un mor ddigyfnewid. Ond i ganol ffair y stondinau crefyddol hynny fe ddaeth yr Iesu byw. Mae’n amhosib i ni ddychmygu mor wrthun i Iddew o offeiriad neu Pharisead oedd clywed Iesu’n medru siarad am addoliad y deml yn dod i ben, neu’r adeilad yn cael ei chwalu, neu’n ei glywed yn cywiro cyfeiliorni’r ysgrythurau. Mae’n anodd i ni amgyffred mor chwyldroadol oedd Iesu i grefyddwyr ei ddydd. Eithr fe welwyd hynny’n eglur gan y sefydliad crefyddol hwnnw. Gweld fod Iesu, yn ei fywyd a’i waith a’i eiriau, yn peryglu eu holl strwythurau crefyddol. A bu’n rhaid ei groeshoelio.

Nid felly y mae hi gennym ni. I ni nid yw’r Iesu yn ymddangos yn heriol. Daethom i hen arfer â gweld rhyw Iesu o grefyddwr tirion yn gartrefol yn ein plith ac yng nghanol ein seiadau enwadol. Bu Iesu i ni ar hyd y blynyddoedd yn rhan o’r dodrefn, ac felly ni allwn ei weld yn peryglu dim ar ein mân sefydliadau cysegredig ni.

quote-john-gwil

Diwygwyr ddoe

O dro i dro ar hyd yr hen ganrifoedd caed eneidiau dethol a welai fod crefydd eu dydd ar gyfeiliorn. Yn eu plith gellid cyfeirio at rai o broffwydi Israel. Yn nes atom ni caed Pedr Waldo a’r Albigensiaid a John Huss. Dyma wroniaid a wyddai na fyddai’r Iesu a welent hwy yn y Testament Newydd yn esmwyth gyda rhai datblygiadau eglwysig. Yna, y gwroniaid amlwg i ni yw arweinwyr y Diwygiad Protestannaidd. Eithr er mor arwrol oeddent, diwygiadau ‘rhan o’r ffordd’ a gaed ganddynt hwythau hefyd. Er enghraifft, tra oeddent yn barod i daflu byrddau’r gwerthwyr maddeuebau allan o’r deml, ynghyd ag awdurdod y Pab, fe orseddwyd ganddynt awdurdod arall, sef y Beibl. A daeth hwnnw bron yn dduw gyda’r arwyddair ‘sola scriptura’. Iddynt hwythau, fel i ninnau, gwelent eu Iesu hwy yn eistedd yn ddiddig mewn llawer i hen ddodrefnyn.

Gafael yr hen

Yn  2009 fe fentrodd Gwasg Ignatius ollwng allan gyfrol fach ddiddorol o broffwydol yn cynnwys syniadau’r Cardinal Joseph Ratzinger fel y’u mynegwyd ganddo ym 1969–70. Roeddent i mi yn hollol annisgwyl a syfrdanol. Dyma grynodeb o ran ohonynt:

cardinal%20ratzinger-66

Cardinal Joseph Ratzinger

Bydd yr eglwys yn mynd yn fach, a bydd yn rhaid iddi gychwyn o’r newydd fwy neu lai o’r dechrau. Ni fydd hi’n bosib iddi bellach drigo yn yr adeiladau a gododd hi yn ei ffyniant. Wrth i niferoedd ei ffyddloniaid hi grebachu … fe fydd hi’n colli llawer o’i breintiau cymdeithasol … Fel cymdeithas fechan bydd hi’n disgwyl mwy o arweiniad gan ei haelodau unigol.

 

Yna meddai:

Bydd hi’n daith anodd i’r eglwys, oherwydd bydd proses y crisialu a’r clirio yn costio’n ddrud iddi mewn egni gwerthfawr. Bydd yn ei gwneud hi’n dlawd, gan beri iddi droi i fod yn eglwys yr addfwyn … Ond pan fydd prawf anodd y gwyntyllu hwn heibio, bydd grym nerthol yn llifo o eglwys fwy ysbrydoledig a syml. Bydd pobol mewn byd sydd wedi ei gynllunio’n llwyr yn cael eu bod yn anhraethol unig. Os byddant wedi llwyr golli golwg ar Dduw, fe deimlant holl ddychryn eu tlodi. Yna fe ddarganfyddant braidd bychan y credinwyr fel rhywbeth cwbl newydd. Byddant yn ei ddarganfod yn obaith a fwriadwyd ar eu cyfer hwy, yn ateb y buont ar hyd yr amser yn chwilio amdano’n ddirgel.  

pab-bened

Y Pab Benedict XVI

Dyna ddadansoddiad cwbl dreiddgar, yn arbennig o gofio pwy oedd yr awdur. Aeth y Cardinal Joseph Ratzinger yn Bab Benedict XVI yn 2005. Bu’n Bab am wyth mlynedd cyn ymddeol yn hollol annisgwyl yn 2013. Byddai unrhyw un a fyddai wedi ei ysbrydoli gan ei eiriau bum mlynedd ynghynt wedi disgwyl dechrau chwyldroad, o leiaf yn y Curia. Ond yn ystod ei gyfnod fel Pab bu’n gynyddol geidwadol ei syniadau. Ble’r aeth y weledigaeth ardderchog a gaed ganddo gynt? Tybed a ddiffoddwyd honno gan hudoliaeth awdurdod y Babaeth? Ni chawn fyth wybod.

Ond y mae yna un peth a wyddom: beth bynnag am Eglwys Rhufain, gwyddom fod holl ddodrefn ein crefydda ni bellach yn fregus iawn, ac y gall Iesu ryw ddiwrnod wneud eto ‘chwip o gordenni’ ar gyfer y clirio allan. Ac nid diwygiad rhannol fydd hwnnw. 

email-icon-100-flat-vol-2-iconset-graphicloads-18
YMATEB
Os hoffech chi ymateb i’r erthygl hon, 
cliciwch YMA  i adael sylw.

SYLWADAU:

Olwen D. Williams:

Wedi bod yn sôn am hon yn yr Ysgol Sul (Tabernacl, Porthaethwy).   Ninnau yn ddiweddar, wrth ddilyn llwybrau Paul, yn dod i sylweddoli mor fawr oedd problem yr Iddewon.  Ond fel y dangoswch mor glir yma, rhwydd yw gweld y brycheuyn yn llygad yr Iddew …..  Diolch