Amser i aros
Neges Adfent i Gristnogaeth 21
gan y Parchedig Adrian Alker,
Cadeirydd Progressive Christian Network Prydain
Mae Cofid 19 wedi dod â’i alar a’i ofid, ei heriau a’i broblemau i deuluoedd ac unigolion. Mae cymaint wedi colli anwyliaid neu wedi dioddef afiechyd dwys iawn dros gyfnod maith. Fe ddaw miliynau yn ddi-waith eto ac fe ddaw’r anghyfartaledd a’r annhegwch yn ein cymunedau yn fwy amlwg.
Pa hyd y pery hyn? Pryd ddaw i ben? Rydym wedi bod yn aros yn ofnus am y brechlyn, ac yn annisgwyl o sydyn, fe ddaeth newyddion da: rydym yn aros am arwyddion o adfywiad economaidd; yr ydym yn aros am amser gwell. Ond fe wyddom nad yw’r newyddion da am y brechlyn yn dod yn haul ar fryn heddiw nac fory chwaith. Mae misoedd eto cyn y gallwn ddweud hynny. Rydym yn edrych yn ôl ar fywyd fel yr oedd yn Chwefror pan oeddem yn siopa, yn cyfarfod ffrindiau, yn mwynhau gwyliau ac yn diolch am swydd ddiogel. ‘Wrth afonydd Babilon yr oeddem yn wylo wrth gofio Seion,’ meddai pobl Israel yn eu caethiwed.
Yr wyf fi a’m gwraig wedi bod yn ffodus iawn nad ydym wedi ein heffeithio yn uniongyrchol gan y Cofid ac rydym wedi mwynhau’r fraint o fod yn berchen gardd fel hafan i ymlacio a theimlo’n ddiogel. Un effaith byw gyda sawl cyfnod clo yw ein bod ni yma yn Sheffield ar Haen 3 o gyfyngiadau llym a hynny’n golygu ein bod yn colli cyfrif pa ddiwrnod yw hi gan fod pob diwrnod yr un fath a ninnau’n gaeth. Rydym wedi gorfod ailfeddwl patrwm bywyd dyddiol.
Yn bersonol, rwyf yn gwerthfawrogi rhythmau a phatrwm dyddiol. Mae’n bwysig sylwi ar rod y tymhorau a nodi ar ein calendrau ddathliadau, penblwyddi a digwyddidau pwysig i ni. Tymor felly yw’r Adfent. Yma yn Ewrop, gwaddol Cristnogaeth yw dyddiau gŵyl, dyddiau cysegredig a defod, a rhai ohonynt, wrth gwrs, yn mynd yn ôl i’r dyddiau cyn Cristnogaeth.
Nid amser aros yn unig yw Adfent, ond mae’n cynnig cyfle dros bedair wythnos i ystyried ein bywyd, i ddysgu ac i addoli’n greadigol â’r dychymyg ac i feithrin rhyfeddod. Efallai mai am y calendr Adfent yn bydd nifer yn meddwl ac am y siocled ym mhob ffenest. Ond i lawer ohonom erbyn hyn, addolwyr neu beidio, blinedig iawn yw’r Nadolig sy’n dechrau â’r siopa ym Medi ac wedi ein llethu ymhell cyn Rhagfyr 25ain. Fe wn am y gân: ‘I wish it could be Christmas every day’ ac rydym yn gweddïo am y dydd y bydd heddwch a llawenydd yn llenwi pob dydd. Ond un rhan o’n bywyd yw’r Nadolig, ac mae angen y dyddiau eraill arnom hefyd: ‘Y mae amser i bob peth’.
Mae’r Adfent yn cynnig y cyfle i fod yn dawel, i ddysgu, i fyfyrio drwy ddarllen llyfr, neu gerdd, golau cannwyll ac amser tawel o gwmpas y bwrdd. Pan oeddwn yn offeiriad yr oedd yn gyfle i ddarllen y Beibl gyda’r gynulleidfa er mwyn gwrando a dysgu mor radical yw storïau’r geni. Mae’r Adfent yn ein gwahodd i ystyried themâu anodd ein ffydd fel barn, bywyd a marwolaeth, a’r Pethau Diwethaf. Petai Crist yn dod eto i’n byd, beth fyddai’n ei ddweud? Beth fyddai’n ei ddweud am lygru’r cread a’r amgylchedd? Sut fyddai dameg fawr Mathew 25 am y defaid a’r geifr a’r Crist yn barnu sut yr ydym, neu pam nad ydym, wedi croesawu’r dieithryn a’r newynog, ac ymweld â’r carcharor. Mae’r Adfent yn faeth i’r meddwl ac yn faes gweithredu wrth baratoi i groesawu Tywysog Tangnefedd i’n calonnau.
Mae Cofid 19 yn wir wedi siglo’r byd. Mae wedi disgleirio ei oleuni ei hun ar lywodraethau gyda llwyddiant a methiant cydweithio rhyngwladol. Rydym wedi ailddarganfod ein dibyniaeth ar y rhai sy’n gweini arnom mewn ysbytai, cartrefi gofal a’r gwasanaethau cyhoeddus a chymdeithasol yn eu cymorth i’r tlawd, y di-waith a’r unig.
Mae angen inni edrych eto ar ein gwerthoedd ac ystyried beth, yn wir, sy’n bwysig i ni. Adfent yw’r amser i ddechrau gwneud hynny.
Boed i dymor yr Adfent a’r Nadolig fod yn fendith ac yn arweiniad i’r rhai sy’n troi at Gristnogaeth 21, fel y rhai sy’n troi at Progressive Christian Network Prydain mewn cyfnod sy’n llawn her a chyfle i ni dystio i’r Efengyl.
Adrian Alker, Sheffield