Newyddion mis Mehefin
Cyflafan Manceinion a Minya
Ddydd Gwener Mai 26ain daeth y newyddion am ladd grŵp o Gristnogion Coptaidd o Minya yn yr Aifft oedd ar eu ffordd mewn bws i Fynachlog Sant Samiwel, un o’u mannau cysegredig, fel Tŷ Ddewi neu Bantycelyn i ni.
Cristnogion Coptig yn galaru
Lladdwyd 29 ac anafwyd 24, gan gynnwys nifer o blant , un yn dair ac un yn bedair oed. Mae’r ffaith i hunan fomwyr ladd dros 50 mewn dwy eglwys yn Alexandria yn yr Aifft ar Sul y Blodau eleni yn dystiolaeth fod yr erlid ar yr eglwys Goptaidd ar gynnydd.
Ar nos Lun yr wythnos honno aeth hunan fomiwr, Salman Abedi, 22ain oed, i gyntedd Arena Manceinion, a lladd 22, nifer yn ifanc, ac anafu 66 arall.
Gwylnos Sgwâr Albert, Manceinion
Mae’r ymateb i’r drychineb hon wedi bod yn drawiadol wrth i ddinas Manceinion ei hun, ei harweinwyr gwleidyddol a chrefyddol, yn ogystal â’r bobl gyffredin a adawodd eu blodau a’u balŵns ac a oleuodd gannwyll. Y neges a welwyd (yn y geiriau ymysg y blodau ) ac a glywyd oedd y bydd daioni yn gorchfygu drygioni. Mae’r geiriau’n adleisio neges Desmond Tutu ar gyfer yr holl fyd, o Minya yn yr Aifft i Manceinion: ‘Mae daioni yn gryfach na drygioni, cariad yn gryfach na chasineb, golau yn gryfach na thywyllwch, bywyd yn gryfach na marwolaeth; mae buddugoliaeth yn eiddo i ni, drwy yr Hwn sydd yn ein caru.’
Yr eglwysi a’r etholiad.
Er i’r amser paratoi fod yn fyr, ni fu erioed etholiad gyda mwy o adnoddau wedi eu darparu i oleuo’r meddwl Cristnogol wrth bleidleisio.
Mae’r pynciau, y drafodaeth a’r cwestiynau sydd yn cael eu cyflwyno ar wefan ddwyieithog CYTÛN yn gyfoethog ac yn werthfawr iawn, ac yr ydym yn ddyledus i Gethin Rhys am ei waith. www.cytun.org.uk/etholiad2017 Mae ganddo erthygl rymus a phwysig yn y rhifyn hwn o Agora hefyd.
Mae’r wefan Saesneg www.churcheselection.org.uk, er nad cystal ag un Cytûn, yn werth troi ati yn ogystal â gwefan y Gyngrair Efengylaidd www.election.eauk.org
Yn ystod Wythnos Cymorth Cristnogol gofynnodd y Church Times am sylwadau May, Farron a Corbyn am yr hyn a roddir mewn cymorth i’r gwledydd tlotaf. Cadw at y pitw 0.7 % o’r ‘Incwm Blynyddol Cenedlaethol’ wnaeth Llywodraeth May (a honni mai’r UK yw’r gyntaf o wledydd yr G7 i gyrraedd y nôd hwnnw.) “It’s in Britain’s interest to act before problems overseas threaten us at home”, meddai. Fel May, mae Farron yn Gristion hefyd (ac yn arddel y term ‘Efengylaidd’) ac meddai, “I never see the issue as an international obligation or a security measure, but a moral issue…we are indebted to faith communites for their guidance and example.”
Fel un nad yw’n arddel ffydd grefyddol dywedodd Corbyn hefyd y dylem wrando ar Gristnogion ac eraill sydd yn ein hannog i roi llawer mwy. “After all,” meddai , “we are one of the richest countries in the world, and we should concentrate on the root cause of poverty.”
Kirchentag 2017 Berlin (a Wittenberg) Mai 24-28.
Eleni, daeth tua 140,000 i’r Kirchentag, sef yr ŵyl Brotestannaidd fwyaf yn y byd, gyda 2,500 o ddigwyddiadau a thros 30,000 o gyfranwyr o pob traddodiad crefyddol a phob agwedd o fywyd. Yn naturiol yr oedd sylw yn cael ei roi i 500 mlwyddiant dechrau’r Diwygiad Protestannaidd.
Rhan o’r dyrfa o flaen Porth Brandenberg yn Merlin
Efallai mai’r digwyddiad mwyaf trawiadol oedd y Gwasanaeth a’r Fforwm (90 munud) a gynhaliwyd o flaen Porth Brandenberg i’r ddinas gyda chynulleidfa o rai miloedd.
Duw, ffydd a chyflwr y byd oedd thema’r fforwm ac ar y panel yr oedd Barak Obama ac Angela Merkel, a ganmolwyd gan Obama am ei hymwneud a’i harweiniad i argyfwng y ffoaduriaid. Yn ei anerchiad cyn y fforwm meddai Obama: “Yn y byd newydd yr ydym yn byw ynddo, ni allwn ynysu ein hunain ac ni allwn guddio tu ol i furiau…” Hwn oedd yr achlysur cyntaf i Obama siarad yn gyhoeddus ar ôl yr etholiad arlywyddol ac yr oedd ei feirniadaeth ar yr Arlywydd presennol yn amlwg. Ar y pryd yr oedd yr Arlywydd hwnnw yn ymweld â’r Dwyrain Canol ac â’r Pab Ffransis ac yr oedd yn ddigon amlwg ar wyneb ac ymateb y Pab nad oedd ganddynt unrhyw beth yn gyffredin, ac na ddaeth unrhyw fudd o’r cyfarfod. Rhwng tri addoliad ar noson gyntaf y Kirchentag yr oedd mwy na 100,000 yn addoli.
Ymysg siaradwyr eraill yn yr ŵyl yr oedd Archesgob Cape Town, Thabo Makgoba, Justin Welby, Prif Iman Mosg Al-Azhar yn Cairo, y canwr a’r cyfansoddwr Max Giesinger, Melinda Gates a’r awdur Iddewig Amos Oz. Mae’r Kirchentag yn cael ei chynnal pob dwy flynedd ers 1949 ac yn ddigwyddiad pwysig ym mywyd y genedl
Onid yw’n hen bryd i Cytûn ddechrau trefnu gŵyl tebyg i Ŵyl Teulu Duw unwaith eto? O safbwynt y berthynas rhwng eglwysi a’i gilydd, ac o safbwynt lle a chyfraniad yr eglwys i fywyd y genedl Gymreig, y mae gwir angen am hynny…
… ac yn Wittenberg
Yma y daeth y Kirchentag i ben gyda gwasanaeth yn yr awyr agored, ac Eglwys y Castell, ble yr hoeliodd Martin Luther ei 95 datganiad a arweiniodd yn y pendraw at y Diwygiad Protestanaidd, yn y cefndir.
Archesgob Thabo Makgoba, Cape Town a’i wraig
Yr Archesgob Thabo Makgoba, Cape Town oedd yn pregethu a dywedodd fod Luther , wrth gwestiynu awdurdod yr eglwys, ‘wedi arwain miloedd i gyfeiriad di-droi’n-ôl, i gofleidio’r hawl i fod yn rhan o waith yr Ysbryd’. Dywedodd y gall cofio’r Diwygiad fod yn arweiniad ac yn ‘GPS ysbrydoledig’ ar gyfer y 500 mlynedd nesaf. Y ‘GPS’ yw global positioning system. Galwodd ar y gynulleidfa anferth oedd yno i ofalu am ei gilydd, am gyd-ddyn ac am gread Duw…’er mwyn cariad, er mwyn urddas, er mwyn rhyddid, ac er mwyn Crist.’
Yr eglwysi ac arfau niwclear.
Wedi blynyddoedd o baratoi, mae dogfen gynhwysfawr a chytundeb posibl wedi ei llunio gan Gyngor Eglwysi’r Byd, a’r cyfan wedi ei gyflwyno i’r Cenhedloedd Unedig ar Fai 22ain. Mae’r ddogfen yn ei gwneud hi’n anghyfreithlon i ddatblygu, cynhyrchu, meddiannu, arbrofi neu ddefnyddio arfau niwclear. Fe fydd aelodau o Gomisiwn Cyngor Eglwysi’r Byd ar faterion Rhyngwladol (CCIA ) yng nghanolfan y Cenhedloedd Unedig yn Efrog Newydd i hyrwyddo trafodaeth yn ystod Mehefin a Gorffennaf. Ni fu amser erioed pan mae’r angen am unrhyw symudiad i atal a dileu arfau niwclear yn rhywbeth sydd yn rhaid ei gael erbyn hyn. Mae America, Rwsia, y Deyrnas Gyfunol, Ffrainc a’r pum gwlad arall sy’n berchen arfau niwclear, ynghŷd â gwledydd NATO, Awstralia, De Corea a Japan wedi dweud na fyddant yn rhan o unrhyw drafodaeth. Efallai y dylid ychwanegu – ‘wrth gwrs’.
Cymanfa Gyffredinol Eglwys yr Alban
Ar Fai 25ain yn ei Chymanfa Gyffredinol cymerodd yr eglwys ddau gam hanesyddol yn ei hanes. Penderfynwyd gofyn i’r eglwys, drwy ei llysoedd, gymryd y camau cyfreithiol angenrheidiol i’w gwneud hi’n bosibl i gyplau o’r un rhyw briodi yn yr eglwys.
Iain Torrance
Y mae’r eglwys hefyd wedi gwneud datganiad yn ymddiheuro am unrhyw ragfarn, cam neu waharddiadau y mae’r eglwys wedi ei ddangos tuag at hoywon yn y gorffennol.
Erbyn hyn mae 20 gwlad yn y byd sydd yn caniatáu priodas hoyw, ac mae hyn yn cynnwys 13 o wledydd yn Ewrop.
Wrth gyflwyno’r adroddiad dywedodd yr Athro Iain Torrance, gan gydnabod y teimladau cryfion ar bob ochr i’r ddadl, “Ychydig iawn ohonom sydd ar eithaf y ddadl anodd hon i ddehongli’r Ysgrythur.”
