Digyfaddawd Heriau’r Esgob Spong gan Rocet Arwel Jones

Digyfaddawd Heriau’r Esgob Spong gan Rocet Arwel Jones

Sawl asgwrn i’w gnoi

Bishop_John_Shelby_Spong_portrait_2006

Yr Esgob John Selby Spong

Fe fydd yr enw John Shelby Spong yn hen gyfarwydd i lawer ohonoch. Ond efallai i rai y bydd yn enw newydd. Mae’n enwog am gynnig atebion radical i ffwndamentaliaeth Gristnogol asgell dde Gogledd America.

O danysgrifio i’w wefan cewch ddilyn hynt a helynt ei gyfrol ddiweddaraf, a gyhoeddir fesul ysgrif wythnosol dan y teitl Mapio Diwygiad Newydd.

Mae’n gwneud deuddeg gosodiad:

 

  1. Duw

Mae deall Duw fel bod goruwchnaturiol, yn byw yn rhywle y tu hwnt i’r byd ac yn ymyrryd ynddo gyda grymoedd gwyrthiol bellach yn anghredadwy. Felly mae’r rhan fwyaf o’r drafodaeth am Dduw yn ein gwasanaethau a’n siarad bob dydd yn ddiystyr.

  1. Iesu – y Crist

Os na ellir credu mewn Duw mewn modd theistaidd bellach, yna mae ystyried Iesu fel ymgnawdoliad o’r Duw hwnnw hefyd yn ddiystyr.

  1. Y Pechod Gwreiddiol – a Myth y Cwymp

Mae’r stori feiblaidd am greadigaeth orffenedig a pherffaith y disgynnodd dynoliaeth ohoni i’r Pechod Gwreiddiol yn fytholeg cyn-Ddarwinaidd a nonsens ôl-Ddarwinaidd.

  1. Y Geni Gwyrthiol

Mae deall y geni gwyrthiol fel bioleg lythrennol yn amhosibl. Yn hytrach na bod yn fur amddiffynnol i ddwyfoldeb Crist, mae’r geni gwyrthiol mewn gwirionedd yn chwalu’r ddwyfoldeb honno.

  1. Iesu’r Gwneuthurwr Gwyrthiau

Mewn byd ôl-Newtonaidd nid yw ymyrraeth oruwchnaturiol yn nhrefn naturiol pethau gan Dduw, neu ymgnawdoliad ohono yng Nghrist, yn unrhyw fath o eglurhad o’r hyn ddigwyddodd.

  1. Diwinyddiaeth yr Iawn

Mae diwinyddiaeth yr iawn, yn enwedig yn ei ffurf ‘ddirprwyol’ ryfeddaf yn ein cyflwyno ni i Dduw sy’n farbaraidd, a Christ sy’n ddioddefus ac yn troi pobl yn fawr mwy na chreaduriaid llawn euogrwydd. Mae’r ymadrodd ‘bu Crist farw dros fy mhechodau’ nid yn unig yn beryglus ond yn wrthun.

  1. Yr Atgyfodiad

Trawsnewidiodd digwyddiad y Pasg y mudiad Cristnogol, ond dyw hynny ddim yn golygu mai’r hyn ddigwyddodd oedd atgyfodiad corff marw Crist i mewn i hanes dynoliaeth. Mae’r cofnodion Beiblaidd cynharaf yn nodi: ‘Cododd Duw ef’. Mae’n rhaid i ni ofyn i mewn i beth? Mae’n rhaid gwahanu’r profiad o atgyfodiad o’i ddehongliadau mytholegol diweddarach.

  1. Esgyniad Crist

Mae’r stori feiblaidd am esgyniad Crist yn cymryd yn ganiataol fodolaeth bydysawd trillawr a roddwyd o’r neilltu bum can mlynedd yn ôl. Os oedd dyrchafiad Crist yn ddigwyddiad hanesyddol, llythrennol, y mae tu hwnt i’n meddyliau ni yn yr 21G i’w dderbyn na’i gredu.

  1. Moeseg

Nid oes modd diffinio da a drwg bellach drwy bwyso ar ganllawiau hynafol fel y Deg Gorchymyn na hyd yn oed y Bregeth ar y Mynydd. Mae’n rhaid cyrraedd safonau moesol cyfoes drwy gyfosod egwyddorion moesol sy’n cadarnhau bywyd a sefyllfaoedd allanol.

  1. Gweddi

Dyw deall gweddi fel holi bod dwyfol i ymyrryd yn hanes dynoliaeth yn fawr mwy nag ymdrech chwerthinllyd i droi’r dwyfol yn llawforwyn i’r dynol. Mae’r rhan fwyaf o’n diffiniadau hanesyddol ni o weddi felly’n ddibynnol ar ddealltwriaeth o Dduw sydd wedi marw.

  1. Bywyd ar ôl marwolaeth

Mae’n rhaid gwahanu’r gobaith o fywyd ar ôl marwolaeth unwaith ac am byth oddi wrth yr awydd i reoli ymddygiad. Bellach does dim modd dirnad y syniadau traddodiadol o nefoedd ac uffern fel llefydd o gosb a gwobr. Mae’n rhaid i Gristnogaeth felly gefnu ar ei ddibyniaeth ar euogrwydd fel rhywbeth i ysgogi ymddygiad.

  1. Barn a rhagfarn

Nid cyfrifoldeb dynoliaeth yw barnu. Mae rhagfarnu yn erbyn unrhyw fod dynol ar sail gwirionedd sylfaenol bob amser yn ddieflig ac nid yw byth yn cynnal y nod Cristnogol o roi bywyd yn ei gyflawnrwydd i bawb. Dylid mynd ati’n egnïol i ddinoethi’n gyhoeddus unrhyw strwythur mewn cymdeithas fydol neu mewn sefydliad eglwysig sy’n tanseilio dynolrwydd unrhyw blentyn i Dduw ar sail hil, rhyw neu rywedd. Ddylai fod dim rheswm yn eglwys y dyfodol hyd yn oed i faddau arferion rhagfarnllyd. Ddylai ‘traddodiad sanctaidd’ fyth eto gynnig cysgod na chyfiawnhad i ddrygioni rhagfarnllyd.”

A dyna nhw yn eu symylrwydd dadleuol. Mae Spong yn cydnabod bod dadadeiladu’n llawer haws nag adeiladu. Ond dyna’i nod. A hynny, mae’n debyg ar sail ei fantra cyson:

‘Rwy’n gweld Duw fel ffynhonnell bywyd sy’n ehangu fy ngallu i fyw, i fyw i’r eithaf. Rwy’n gweld Duw fel Ffynhonnell cariad sy’n fy rhyddhau i garu y tu hwnt i unrhyw rwystr, i garu’n afrad. Rwy’n gweld Duw fel Sylfaen Bod sy’n rhoi’r dewrder i mi i fod y cyfan y galla i fod. Trwy fyw i’r eithaf, rwy’n gwneud y Duw sy’n fywyd yn weladwy. Trwy garu’n afrad, rwy’n gwneud y Duw sy’n gariad yn weladwy. Trwy fod y cyfan y galla i fod, rwy’n gwneud y Duw sy’n Sylfaen Bod yn weladwy.’

Cawn weld sut y bydd o’n mynd ati i gyfiawnhau ac adeiladu ar y gosodiadau hyn.

Gweler: www.johnshelbyspong.com